Yumurtlama olmaması ya da anovulasyon, kısırlığa neden olan sorunlardan bir tanesidir. Hormonal dengesizliklerin neden olduğu bu sorunda ortaya çıkan en önemli belirti, adet düzensizliği olmaktadır.

Yumurtlama olmamasının neden gerçekleştiğini, belirtilerini, neler yapabileceğinizi ve yumurtlama olmamasına dair merak ettiğiniz diğer şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.

Yumurtlama Nedir?

Yumurtlama normalde adet döngüsünün doğal bir parçasıdır. Ortalama 28 gün süren bir adet döngüsünde yumurtlama döngünün yaklaşık 14. günü gibi gerçekleşmektedir.

Yumurtlama süreci, beyinde bulunan hipotalamustan GnRH salgılanmasıyla başlamaktadır. GnRH, yine beyinde bulunan hipofiz bezinin FSH ve LH hormonları salgılamasını teşvik etmektedir.

Adet döngüsünün 6 ila 14. günleri arasında FSH, yumurtalıklardan birindeki foliküllerin olgunlaşmaya başlamasını sağlamaktadır. 10 ila 14. günlere gelindiğinde olgunlaşmaya başlayan foliküllerden yalnızca bir tanesi olgun bir yumurta haline gelebilmektedir. 14. güne gelindiğinde LH hormonundaki ani artış, yumurtalığın olgunlaşan yumurtayı bırakmasına neden olarak yumurtlamanın gerçekleşmesini sağlamaktadır.

Yumurtlama gerçekleştikten sonra yumurta, fallop tüplerinden geçip rahme ulaşacağı 5 günlük yolculuğuna başlamaktadır. Yumurtanın fallop tüplerinden ilerlediği bu süreçte progesteron hormonu seviyeleri yükselerek rahim içinin gebeliğe hazır hale gelmesine yardımcı olmaktadır.

Yumurtlama Olmaması Neden Olur?

Yumurtlama olmaması, adet döngüsü sırasında yumurtalıklardan yumurta bırakılmaması anlamına gelmektedir. Gebeliğin gerçekleşmesi için yumurtlamanın olması gerekmektedir. Yumurtlama sürecinde rol oynayan çok sayıda hormon bulunduğu için yumurtlama olmamasının pek çok nedeni olabilmektedir.

Yumurtlama sürecinde rol oynayan hormonlar GnRH, FSH ve LH olmakla birlikte testosteron ve prolaktin gibi doğrudan yumurtlamayla ilişkili olmayan bazı hormonlar da yumurtlama olmamasına yol açabilmektedir.

Aşağıdaki hormonlarda meydana gelen dengesizlikler, yumurtlama olmamasına yol açabilmektedir:

Androjen seviyelerinin yüksek olması

Androjenler, hem erkeklerde hem de kadınlarda gelişme ve üremeden sorumlu hormonlardır. Androjenler, kadınlarda normal seviyelerin üzerinde olduğunda foliküllerin gelişimini engelleyebilmektedir. Androjen seviyelerin yüksek olmasına neden olan sorunlardan bazıları şunlardır:

• Polikistik over sendromu (PKOS)
• Obezite
• Adrenal beziyle ilgili sorunlar
• Hipofiz bezi bozuklukları
• Bazı ilaçlar

Hipogonadotropik hipogonadizm

Hipofiz bezi, yumurtlama için gerekli LH ve FSH hormonlarının salgılanmasından sorumludur. Hipofiz beziniz yeteri kadar LH ve FSH salgılamıyorsa yumurtlama olmayabilir. Hipofiz bezinin yeterince LH ve FSH salgılamamasına neden olan faktörlerden bazıları şunlardır:

• Çok düşük vücut kilosuna sahip olmak
• Uzun süre boyunca aşırı ya da yoğun egzersiz yapmak
• Sheehan sendromu
• Hipofiz bezi tümörü
• Hipofiz bezinin zarar görmüş olması

Prolaktin seviyelerinin yüksek olması

Prolaktin, süt üretimi için hipofiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur. Prolaktin süt üretimini sağlamanın yanı sıra LH ve FSH hormonlarının salgılanmasını baskılamaktadır. Prolaktinin kanda yüksek seviyelerde olması nedeniyle yumurtlama engellenebilir. Prolaktin seviyelerinin yüksek olmasına neden olan faktörlerden bazıları şunlardır:

• Emzirme
• Prolaktinoma
• Hipofiz bezinin zarar görmüş olması
• Böbreklerin, karaciğerin ya da tiroidin zarar görmüş olması
• Bazı ilaçlar

Tiroit hormonu seviyelerinin düşük olması

Tiroksin adı verilen tiroit hormonunun kanda düşük seviyelerde olması, hipofiz bezinin ürettiği prolaktin seviyelerinin yükselmesine neden olarak LH ile FSH hormonlarının baskılanmasına ve yumurtlamanın engellenmesine yol açabilmektedir. Tiroit hormonu seviyelerinin düşük olmasına neden olan faktörlerden bazıları şunlardır:

• Hashimoto tiroidi
• Tiroit ameliyatı
• Radyoterapi
• Bazı ilaçlar

GnRH seviyelerinin düşük olması

Hipotalamus tarafından salgılanan GnRH, LH ve FSH hormonlarının salgılanmasını teşvik etmektedir. Yumurtlamanın gerçekleşmesi için gerekli olan bu hormonların vücutta yeteri kadar olmaması ise yumurtlamanın olmamasına neden olabilmektedir.

Yumurtlama Olmaması Belirtileri

Yumurtlamanın belirtileri hakkında fikir sahibi olarak ve adet döngünüzü takip ederek yumurtlamanın gerçekleşip gerçekleşmediği hakkında fikir yürütebilirsiniz. Yumurtlama olmaması belirtileri arasında şunlar bulunabilmektedir:

Adet düzensizliği

Adet dönemleriniz arasındaki süre devamlı olarak değişiyorsa adet düzensizliğiniz var demektir. Ortalama bir adet döngüsü 28 gün olmakla birlikte bu sürenin birkaç gün daha kısa ya da daha uzun olması mümkündür.

Çok ağır ya da çok hafif adet dönemleri

Adet kanaması, 80 ml’nin üzerinde olduğunda ve/veya 7 günden uzun sürdüğünde adet dönemi ağır olarak kabul edilmektedir. 20 ml’nin altında olan adet kanaması durumunda ise adet dönemi hafif olarak kabul edilmektedir.

Adet görmemek

Gebe olmadığınız halde adet görmüyorsanız, yumurtlama gerçekleşmediği için adet kanaması yaşamıyor olabilirsiniz.

Servikal mukus olmaması

Yumurtlamadan hemen önce ve yumurtlama sırasında genelde servikal mukus adı verilen vajinal akıntıda artış görülür. Bu akıntı genelde çiğ yumurta akına benzemektedir. Yumurtlama öncesinde ya da sırasında böyle bir akıntıyla karşılaşmamanız, yumurtlamadığınız anlamına geliyor olabilir.

Bazal vücut ısısının düzensiz olması

Bazal vücut ısısı genelde uyandıktan sonra ve herhangi bir fiziksel aktivitede bulunmadan önce ölçülmektedir. Yumurtlama sırasında bazal vücut ısısında ufak bir artış görülebilir. Bu nedenle yumurtlayıp yumurtlamadığınızı anlamak için bazal vücut ısınızı takip edebilirsiniz.

Yumurtlama Olmadan Adet Kanaması Olur mu?

Adet kanaması, yumurtalıklardan birinin bıraktığı yumurtanın döllenmemesi sonucu rahim içi tabakanın atılması için gerçekleşmektedir. Bu nedenle yumurtlama olmadan adet kanamanız olması teknik olarak mümkün değildir.

Bununla birlikte yumurtlama olmadan da kanama yaşayabilirsiniz. Anormal rahim kanaması olarak bilinen bu kanama, adet kanaması gibi düzenli bir şekilde gerçekleşmemektedir. Anormal rahim kanaması sık görülen bir durumdur ve kadınların bir kısmı üreme çağında bu kanamayla karşılaşabilmektedir.

Yumurtlama Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yumurtlama olmaması durumunda uygulanacak tedavi, buna neden olan hormonal dengesizliği tedavi etmeye yönelik olacaktır. Hormonal dengesizlikleri önlemek için yaşam tarzında yapılması gereken değişiklikler şu şekildedir:

Stresi kontrol altına almak

Doktorunuz, yumurtlama olmamasının nedeninin stres olduğunu düşünüyorsa stresinizi kontrol altına almanızı isteyebilir. Stres faktörlerini azaltarak ve meditasyon be yoga gibi teknikleri uygulayarak stresinizi kontrol altına almanız mümkün olabilir.

Vücut kilosunu kontrol altına almak

Obezite sorununuz varsa yumurtlamanın gerçekleşmesi için kilo vermeniz gerekebilir. Kilonuzun normalin altında olması durumunda ise kilo almanız gerekebilir. Nasıl güvenli bir şekilde kilo alacağınız ya da vereceğiniz konusunda doktorunuz yardımcı olacaktır.

Egzersiz sıklığını ya da yoğunluğunu azaltmak

Doktorunuz, egzersiz rutininizin yumurtlamayı engellediğini düşünüyorsa egzersiz sıklığınızı ya da yoğunluğunuzu azaltmanızı isteyebilir.

Hormonal dengesizlikler için yaşam tarzının yanı sıra aşağıdaki tedaviler de gerekli görülebilmektedir:

• Yumurtlamaya neden olduğu bilinen bir sağlık sorununuz varsa bu sorunun tedavi edilmesi, yumurtlamanın tekrar başlamasını sağlayabilir.
• Yumurtlamaya engel olan ilaçlar kullanıyor ve gebe kalmak istiyorsanız, yumurtlamanın başlaması için doktorunuzla konuşarak kullandığınız ilaçlarda düzenleme yapmanız gerekebilir.
• Yumurtlama bozukluklarının giderilmesi için klomifen sitrat kullanmanız gerekli olabilir.
• HCG enjeksiyonuyla yumurtalıklarınızın yumurta bırakması sağlanabilir.
• FSH enjeksiyonu, vücudunuzun yumurta üretmesine destek olabilir.
• GnRH agonistleri ve antagonistleri içeren enjeksiyonlar, vücudunuzun ürettiği LH seviyelerini kontrol altına almaya yardımcı olacak yumurtlamanın gerçekleşmesini sağlayabilir.

Yaşam tarzınızdaki değişiklikler ve ilaç tedavileri, yumurtlamanıza yardımcı olmuyorsa gebe kalmak için doktorunuza danışabilir ve tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme tekniklerine başvurabilirsiniz.