Kadınların bebek sahibi olabilmelerinin en temel şartı en az bir tane canlı yumurtasının olmasıdır. İster doğal yolla olsun, isterse üremeye yardımcı tedavilerle olsun gebelik için en az bir tane yumurta, bir tane de sperm hücresine sahip olmak ve bunların bir araya geldiklerinde döllenme ile embriyo elde edilmiş olması, embriyonun da rahim duvarına tutunması gerekiyor. İşte tüm bunlar düşünüldüğünde temel husus canlı, sağlıklı ve döllenmeye hazır bir yumurtanın önemi anlaşılabilir. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda da, doğal yolla gebe kalmak isteyen kadının yumurtlama döneminde cinsel ilişkiye girmesi gerekliliği ortaya çıkıyor. Çünkü yumurtlama dönemi dışında gebelik imkansız olmamakla birlikte, pek de mümkün olamamaktadır. Bir kadının yumurtlama dönemi dışında gebe kalması imkansız denemez. Zira çok nadiren de olsa bazı vakalarda yumurtlama dönemi geçmiş olmasına rağmen ya da yumurtlama dönemi başlamadan da canlı bir yumurtanın folikülden çıkıp sperm tarafından döllenmeyi beklediği olabiliyor.

Yumurtlama nedir?

Yumurtlama; üreme çağındaki kadınlarda menstürasyon sırasında yumurtayı içinde barındıran folikülün çatlamasıyla içindeki yumurtanın dışarı salınmasıdır. Yumurtlama dönemi ise döl yatağından çıkmış ve olgunlaşmış yumurtanın serbest kalması ile meydana gelir. Tam da bu süreçte rahim, rahim mukozası ile kendinin yumurtlamaya hazırlar. Yumurta, folikülden serbest bırakıldıktan sonra, korumasız cinsel ilişki ile vajinaya dökülmüş bir sperm tarafından döllenebileceği fallop tüpünden aşağı doğru ilerler.

Adet döngüsü sırasında yumurtlama ve hormonal salınım, beynin hipotalamus adı verilen kısmı tarafından kontrol edilir. Beyindeki hipotalamus, luteinize edici hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) salgılamak için anterior lob ve hipofiz bezine emir veren sinyaller gönderir. Bu şekilde vücut hem yumurtlamaya hem de gebeliğe hazırlanır.

Yumurtlama nasıl oluşur?

Normal şartlar altında bir kadının adet dönemi ortalama 28 ile 32 gün arasında sürer. Her döngünün başlangıcı adet kanamasının ilk günü olarak kabul edilir. Yumurtanın onu saran folikülünden dışarı doğru salgılanması da genellikle bir sonraki adet kanamasının ilk gününden 12 – 16 gün önce gerçekleşir. Çoğu kadın 10 – 15 yaşları arasında adet görmeye başlar ve de 48 – 51 yaşları arasında menopoza girerek üreme dönemi sona erer. Adet görmeye başlamak demek, aynı zamanda, yumurtlamaya ve gebe kalmaya başlamak demektir. Yumurtlama da genel olarak menopoza girişten sonra, ortalama olarak 48 – 51 yaşları arasında durur. Ancak bu veri ışığında kadınların 50 yaşına kadar kolaylıkla gebe kalabildiği gibi bir anlayış olmamalıdır. Çünkü 35 yaşından sonra yumurtlama yavaşlarken, 40 yaşından çok çok daha azalır, 45 yaşından sonra ise doğal yolla gebelik neredeyse imkansıza yakındır.

Yumurtlama hesaplama nasıl yapılır?

Yumurtlama dönemini bilmek, gebe kalmak isteyen tüm kadınlar için çok önemlidir. Gebelik denemeleri için en uygun zaman ve gebe kalma şansının en yüksek olduğu dönem yumurtlama dönemidir. Yumurtlama dönemine yakın günlerde iki günde bir korumasız cinsel ilişkiye girmek, gebe kalma şansını oldukça artırmaktadır. Bu bakımdan gebelik planlayanların yumurtlama dönemini hesaplayarak cinsel ilişkiye girmeleri önerilir.

Adet kanamaları düzenli olarak gerçekleşen kadınlarda yumurtlama dönemlerini hesaplamak çok kolayken, düzensiz adet dönemleri olan kadınlar için biraz daha zor olmaktadır. Adet kanaması düzenli olan kadınlarda yumurtlama, adet başlamadan 14 gün önce gerçekleşir. Şöyle ki; 28 günde bir adet gören kadınlara, yumurtlama adet kanamasının başladığı günden itibaren sayıldığında 14. gün olur. Bu durumda 14. günden 3 gün önceden başlanarak bir hafta boyunca korumasız cinsel ilişkide bulunmak gebe kalmaya fırsat verebilir. Bu bağlamda hem gebe kalmak isteyen hem de gebe kalmak istemeyen kadınların bu yumurtlama dönemini mutlaka takip etmesi, dikkate alması önerilir. Yumurtlama döneminin doğru hesaplanması çok önemlidir.

Yumurtlama için en önemli günler 11. ve 21. günler!

Yumurtlama düzenini bozan herhangi bir sağlık sorunu söz konusu olmadığında üreme çağındaki kadınlarda adet döngüsü genellikle düzenli seyreder ve 28 günde bir gerçekleşir. Bu bağlamda kadınların % 15’i 28 günde bir adet görürken, % 0.5’i 21 günden daha kısa sürede adet kanaması yaşar. Aynı zamanda kadınların % 1’i 35 günden daha uzun süre aralıklarla kanama görüyor. Düzenli adet kanamasında bahsedildiğinde ise 21 -35 günde bir görülen adet kanamalarının normal olduğu söylenebilir. Bu açıdan değerlendirildiğinde kadınların büyük çoğunluğu adet döneminin 11 ve 21’nci günleri arasında yumurtlar.

Yumurtlama günü ve yumurtlama dönemi kişiye göre değişebilir!

Yumurtlama dönemini hesaplamak için birkaç tane farklı yöntem kullanılabilmektedir. Aynı bağlamda bu yöntemlerden hepsi her kadın için de uygun olmayabilir. Çünkü yumurtlama günü her kadında değişiklik gösterebilir. Kadınlar yumurtlama gününü hesaplamak için; adet kanamasının başladığı günleri takip edebiliyor, yumurtlama tahmin kitleri kullanabiliyor, yumurtlama döneminde vücut ısısının artıyor olmasından dolayı bazal vücut ısı ölçümü yapabiliyorlar. Tüm bu yöntemlerin yumurtlama dönemini hesaplamak için geçerli ve doğru olduğu söylenebilmekle birlikte, her kadının vücudunun her ay, hatta her gün birtakım değişimler yaşadığı da bir gerçektir. Adetler düzenli şekilde yaşansa bile bazı kadınlarda, bazı zamanlarda yumurtlama o döngüde beklenenden geç ya da erken olabiliyor. Bu sebeple de yumurtlama dönemini hesaplamak için adet kanamasının başladığı tarihin dikkate alındığı kadar, belirtiler de dikkate alınmalıdır. Zira vücudun her olaya verdiği tepki her zaman aynı olmayabiliyor.

Yumurtlama dönemini belirlemenin en pratik yolu, adet kanamasının başlangıç gününü takip etmektir!

Adet döngüleri düzenli olan kadınlarda yumurtlama, bir sonraki adet kanamasının başlama tarihinden 14 gün önce olur. Bu hesapla adet dönemi 28 gün süren bir kadında yumurtlama adetin 14’üncü günü yaşanırken, 32 günde bir adet gören kadın adetin 18. günü yumurtlayacak, adet kanamaları düzenli olarak 35 günde bir olan kadınlarda yumurtlama günü yaklaşık olarak 21’nci güne denk gelecektir.

Adet düzensizliği olan kadınlar yumurtlama dönemini nasıl hesaplamalı?

Adet düzensizliği yaşayan kadınların yumurtlama dönemini hesaplaması oldukça zor olur. Ancak adet kanaması hangi aralıklarla gerçekleşiyor olursa olsun yumurtlama, bir sonraki adetin ilk gününden 14 gün önce gerçekleşecektir. Adet düzensizliğinde bunu hesaplamak zor olabileceği için eczanelerde satılan yumurtlama kitleri çok faydalı olabilir.

 Sağlıklı yumurtlama takibi nasıl yapılır?

Yumurta hücresini içeren küçük keseciklere folikül adı verilmektedir. Yumurtalıklarda bulunan foliküllerden her ay bir adet yumurta hücresi dışarı salınır. Yumurta ölçümü de yumurtalıkta gelişen folikülün aşama aşama büyümesinin, yani boyutlarının değerlendirilmesi işlemidir. Yumurtlama dönemi, folikül çapı belli bir olgunluğa eriştiğinde başladığı için folikülün büyüklüğü önemlidir. Bu bakımdan vajinal ultrason aracılığı ile folikül büyüklüğü değerlendirilerek cinsel ilişki için en uygun zaman belirlenebilir. Aynı şekilde karından yapılan ultrason yoluyla da folikül ölçümü yapılabilir.

Yumurtlama belirtileri nelerdir?

• Vajinal akıntının miktarı artabilir. Yumurtlamadan birkaç gün önce vajinadan şeffaf ve yumurta akı kıvamında bir akıntı başlar.
• Yumurtlama döneminde vücut ısısı yaklaşık 1 derece kadar artar. Bu artış hissedilemez ancak bazal ısı takibi yapan araçlarla tespit edilebilir.
• Kasıklarda ağrı olabilir.
• Karında şişkinlik olabilir.
• Memelerde hassasiyet ve gerginlik olabilir.
• Cinsel istekte artış olabilir.