Gebelik için en az bir tane yumurta ve bir tane sperm hücresi gerekiyor. İster doğal yolla gebelik, isterse üreme yardımcı tedavi yöntemleri ile gebelik olsun anne ve baba adayının üreme hücrelerine ihtiyaç vardır. Zira hiç sperm hücresi üretimi olmayan, cerrahi işlemlerle bile sperm elde edilemeyen erkekler, yumurtalıklarında bir tane bile yumurta hücresi kalmayan kadınlar bebek sahibi olamaz. Bu bağlamda sperm hücrelerinin üretimi ve menide bulunması için herhangi bir koşul gerekmediği için, kadının yumurtlama dönemini bilmek, takip etmek gerekir. Bebek sahibi olmak isteyen anne adayının bir tane bile olsa canlı, kaliteli yumurtasının olması ve de onun spermle döllenmesi gebelik koşulu olduğundan yumurtlama dönemi çok önemlidir.
Yumurtlama ve adet döngüsü ilişkisi
Kadınlarda, ergenlik döneminden başlayarak menopoz dönemine kadar her ay bir yumurta içinde bulunduğu folikül adı verilen kesecikten çıkar ve fallop tüplerine bırakılır. İşte bu yumurtanın çıktığı dönem de yumurtlama dönemi olarak adlandırılır. Üreme çağında her ay yaşanan adet döngüsü içinde olan yumurtlama dönemi gebelik elde edebilmek için en önemli dönemdir. Çünkü yumurtlama dönemi içinde, rahme açılan fallop tüplerinde bulunan yumurta, sperm ile bir araya gelince döllenme olur ve embriyo oluşur. Bu süreçte salgılanan hormonların etkisi ile vücut kendini gebeliğe hazırlar, rahim içi dokusu embriyonun tutunabilmesi için kalınlaşır. İşte o ay, yumurta folikülden çıktığı dönemde korumasız cinsel ilişki olmazsa ve yumurta spermle buluşmazsa gebeliğe hazırlanan rahim, adet döngüsü ile birlikte kalınlaşan yapısını bozar, kanama ile vücut dışına atılır ve kendini yeniler. Bu sayede bir sonraki ay yumurtlama dönemi için hazır olur. Bu bağlamda yumurtlama ve adet döngüsü birbirine bağlı, birbirini takip eden süreçlerdir. Aynı paralelde adet döngüsündeki sorunlar yumurtlama işlevinde de düzensizlik olduğunun işareti olabilir.
Yumurtlama dönemi nedir?
Yumurtlama dönemi, kadının adet döngüsünün, iki adet arasındaki sürenin tam ortasında gelen dönemde gerçekleşmektedir. Yani ortalama 28 günde bir olan adet döngüsünün tam ortasına denk gelen 14. günde kadının yumurtlaması beklenir. İki adet kanaması arasında geçen sürenin tam ortasındaki gün yumurtlayan kadın için bu yumurtlama gününden 2 gün öncesinde, 2 gün sonrasına kadar geçen 5 günlük süre de yumurtlama dönemidir.
Yumurtlama olayı, yumurtalık rezervinde bulunan ve hormonların etkisiyle olgunlaşan yumurtanın fallop tüplerine bırakılması ile gerçekleşiyor. Yumurtalıklardaki yumurtanın olgunlaşması, ilk gün görülen adet kanamasını takip eden 6. günden başlayarak folikülün içinden çıkıp salınımın gerçekleştiği 14. güne kadar devam ediyor. Yumurtalıklarda her ay yaklaşık 3 ile 30 arasında yumurta olgunlaşır ve bunların içlerinden en olgun olanı folikülden dışarı salınır. Yumurtlama dönemi, yumurta foliküllerinin hormonlar tarafından uyarılmasıyla başlamakla birlikte, gebelik için gerekli olan yumurtanın salınım ve canlı kalım süresi sadece 24 saattir.
Yumurtlama dönemi boyunca çoğunlukla tek bir yumurta fallop tüplerine salınsa bile bazen 24 saat içinde birden fazla yumurta da salınabilir. Salınan bu yumurta yaklaşık 12 – 24 saat kadar canlı kalabilir. Sperm ise bir korumasız cinsel ilişkiden sonra, kadın vücudunda 4 – 5 gün kadar canlı kalabiliyor. Bu bağlamda aslında yumurtlama döneminden önceki 5. günde bile girilen cinsel ilişki ile fallop tüplerine gelen sperm hücresi, salınan yumurtayı dölleyebilir. Yani aslında yumurtlama dönemi olarak hesaplanan günden 1 – 2 gün öncesinden, 1 – 2 gün sonrasına kadar geçen 3 – 5 gün içinde girilen cinsel ilişki ile gebe kalabilme şansı çok yüksektir. Döllenmenin olmadığı aylarda da 24 saat canlı kalabilen yumurta, vücut içinde çözünüyor, yaklaşık 14 gün sonra oluşan adet kanamasında gebelik için kalınlaşmış olan rahim dokusu ile birlikte vücuttan atılıyor.
Yumurtlama dönemi belirtileri nelerdir?
Yumurtlama dönemi çok belirgin olmamakla birlikte birtakım işaretlerle kendini gösterir. Bu belirtiler bazı kadınlarda daha hafif, bazılarında ise daha yoğun hissedilir. Yumurtlama dönemi belirtileri genel olarak; alt karın bölgesinde ağrı, vücut ısısında artış ve vajinal akıntıda değişiklik şeklindedir.
- Alt karın bölgesinde ağrı
Yumurtanın olgunlaşınca ve onu saran folikül yüzeyi gerilince kadın, alt karın bölgesinde bir miktar ağrı hisseder. Bazı kadınlarda ise yumurtanın fallop tüplerine atılması sırasında yanma hissi oluşabilir.
- Vücut ısısında artış
Yumurtlama dönemi belirlenmeye çalışılırken en çok bilinen ve kullanılan yöntemlerden birisi kadının sabah uyanır uyanmaz hiç hareket etmeden vücut ısısının ölçülmesidir. “Bazal vücut ısısı” adı verilen bu ısı, yumurtlamadan dolayı progesteron hormonunun etkisiyle bir miktar artar. Yumurtlamanın gerçekleştiği 24 saat boyunca da bazal vücut ısısı normalden yaklaşık olarak 0,5 derece daha yüksek olur.
- Vajinal akıntıda değişiklik
Yumurtlama döneminde servikal mukus olarak adlandırılan vajinal akıntıda değişim olur. Adet döngüsünün ortasına denk gelen yumurtlama dönemi yaklaştıkça, vajinal akıntının miktarı artar. Kaygan, şeffaf ve uzayan yapıda bir akıntı olur. Vajinal akıntıdaki bu değişim sayesinde cinsel ilişki ile vajinaya dökülen sperm hücresinin rahme ulaşması daha kolay olur ve sperm daha uzun süre ile canlı kalabilir.
Bu belirtilerin yanında hormon salgılanma düzeylerinin değişiminin bir sonucu olarak; memelerde hassasiyet ve dolgunluk, cinsel istek artışı, karın bölgesinde şişkinlik, tat ve kokulara karşı aşırı hassasiyet, rahim ağzında fazla açıklık gibi değişiklikler de yumurtlama dönemine işaret eder.
Yumurtlama dönemi kaç gün sürer?
Yumurtanın olgunlaşarak folikülden çıkması yaklaşık 5 – 6 gün kadar sürer, yumurtlamanın olması da yaklaşık 24 saatlik bir zaman diliminde gerçekleşir. Bu sebeple yumurtlama dönemi yaklaşık olarak 1 gün sürmektedir. Olgunlaşan yumurta, folikülünden çıkıp fallop tüplerine ilerleyişinin ardından yaklaşık 24 saat canlı kalabilir, bu süre içinde döllenebilir.
Yumurtlama dönemi hesaplama takvimi
Bebek sahibi olmak isteyen kadınlar, yumurtlama dönemini takip etmeli, bunun için de yumurtlama takvimi tutmak çok yardımcı olacaktır. Şöyle ki; 30 günde bir düzenli olarak adet gören bir kadında yumurtlama, adet periyodunda görülen ilk kanamanın ardından geçen 16. günde gerçekleşmektedir. Bu sebeple de gebe kalmak için adet kanamasını takip eden 9. günden itibaren düzenli olarak korumasız cinsel ilişkiye girilmesi gerekir. Bu şekilde yumurtanın sperm tarafından döllenme ve gebelik elde edebilme şansı artar. Sperm kadın vücudunda 4- 5 gün kadar canlı kalabildiği için yumurtlama gerçekleştiğinde yumurtayı dölleyerek gebelik sağlayabilir.
Yumurtlama döneminin hesaplanmasında adet kanamasının ne gün başladığı önemlidir. Genelde 21 – 35 gün arasında görülen adet kanamaları normal kabul edilir. Bu sebeple de gebe kalmak isteyen kadın adet döngüsünü sürekli takip etmelidir. Yumurta dönemini hesaplamak için bir takvim üzerinde adet kanamasının başladığı tarihi not alması çok önemlidir. Yumurtlama takviminde bir önceki adet kanamasının başladığı tarih ve bir sonraki adet kanamasının başladığı gün not edilmelidir. Arada geçen gün sayısını hesaplayarak sonraki adet kanamasından yaklaşık 14 gün önce yumurtlama günü olduğu bulunur. Yumurtlama döneminin belirtileri her kadında farklı şiddette olabilir, hatta bazı kadınlar hiçbir belirti hissetmez. Bu sebeple de yumurtlama dönemini belirtilere göre değil, yumurtlama takvimine göre hesaplamak en doğru yol olur.
