Adet kanaması, normal şartlar altında her kadında ergenlik dönemiyle başlar, menopoza girişle birlikte biter. Adet kanamasının olması, kadının yumurtlama sürecinin devam ettiğinin göstergesidir. Yumurtlama işlevinin düzenli olarak gerçekleşip gerçekleşmediği de çoğunlukla adet kanamasının düzenli aralıklarla olmasından anlaşılır.

Bir kadının adet kanamasının düzenli olmasından bahsedilebilmesi için; kanamanın ortalama olarak 21- 35 gün aralıklarla, en az 3, en fazla 7 gün sürmesi ve adet kanının pedlerle kontrol altına alınabilecek miktarda olması gerekiyor. Bunların dışında yaşanan adet kanamalarında normal dışı durumlardan bahsedilir. Adet dönemlerinde yaşanabilen çok çeşitli sorunlar bulunmaktadır. Bu sorunlardan birisi de adet kanamasının uzun sürmesi, yani menorajidir. Menoraji, bir kadının normalden daha ağır ve uzun süreli adet dönemleri yaşaması sorunudur. Bu şikayetler o kadar yüksek düzeyde olur ki, kadının günlük faaliyetlerini aksatır. Menoraji, en yaygın olarak yaşanan jinekolojik şikayetlerden birisidir ve her yıl 10 milyondan fazla kadın bu sorundan etkilenmektedir.

Menoraji nedir?

Adet dönemi sırasında kadınlarda ortalama kan kaybı 4-5 gün içinde 30 – 40 mililitre veya 2-3 yemek kaşığı kadardır, böyle olması beklenir. Ancak menoraji sorunu yaşayan bir kadın adet döneminde ortalama 80 mililitre kadar kan kaybeder ya da normal miktarın iki katı olarak kan kaybedilmesi beklenir. Menoraji sorununda yaşanan kanamanın günlük yaşam üzerindeki etkisi çok belirgindir ve kadının vakit kaybetmeden doktora başvurması gerekir.

Kadının adet kanamasının normalde en fazla 7 gün sürmesi gerekir ki, aslında o bile fazladır, 4 – 5 gün daha normaldir. Adet kanamasının 7 günden daha uzun sürmesi ve pedi veya tamponu her 2 saatte bir veya daha sık değiştirmesinin gerekmesi kesinlikle endişe verici bir durumdur. Menoraji vakalarında kan pıhtısı, daha büyük boyutlarda olabilir ve kan kaybı yüksek olduğu için de anemi yaşanabilir. Kadınların en sık yaşadığı jinekolojik şikayetlerden birisi menorajidir ve tanı konan kadınların yarısında ise sorunun altında yatan bir neden tespit edilemez. Ancak menoraji, çok ciddi bir jinekolojik sorunun işareti olabilir.

Menoraji neden olur?

• Hormonsal sorunlar

Kadının vücudunda progesteron ve östrojen hormonlarının düzeyinde normal seyirde herhangi bir değişiklik olursa bunlar rahimde veya rahim içi zarında çok fazla birikebilir. Bu da daha sonra adet kanaması sırasında vücut dışına atılır.

• Yumurtalık disfonksiyonu

Kadının yumurtalığı o ay bir yumurta salmazsa, progesteron üretilmez. Bu durumda da bir hormon dengesizliği yaşanır ve menoraji olur.

• Uterin miyomlar

Kanserli olmayan, iyi huylu tümörler adet dönemlerinin daha ağrılı geçmesine, adet kanının çok fazla olmasına sebep olur.

• Uterin polipler

Rahimde iyi huylu büyümeler vücuttaki hormon seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.

• Adenomyozis

Rahim içi doğal dokusunun rahim iç kaslarına yerleşerek burada gelişmesi sorunu olan adenomyoziste endometriyum bezleri rahmin kas içine gömülür. Bu durumda da menoraji görülebilir.

• Hormonsal olmayan rahim içi araç (RİA) kullanımı

Rahim içi doğum kontrol aracı olan spiralin takılması ve kullanımı normalden daha ağır adet kanamasına neden olabilir.

• Pelvik inflamatuvar hastalık (PİD)

Üreme organlarında çok ciddi komplikasyonlara sebep olan bir enfeksiyon olan PID adet kanamalarında anormalliklere yol açabilir.

• Gebelikle ilgili komplikasyonlar

Düşük veya dış (ektopik) gebelik durumlarında menoraji olabilir.

• Kanser türleri

Rahim, rahim ağzı ve yumurtalık kanseri gibi üreme sistemi ile ilgili kanserler adet kanamasının miktarını artırabilir.

• Kalıtsal kanama sorunları

Von Willebrand hastalığı veya trombosit işlev bozukluğu adet kanaması ile ilgili problemlere yol açabilir.

• Bazı ilaçlar

Antienflamatuvar ve antikoagülan ilaçlar kadının normalden daha ağır adet kanaması yaşamasına neden olabilir.

Yukarıda sıralanan nedenlerle birlikte tiroid rahatsızlıkları, endometriyozis ve karaciğer veya böbrek hastalığı da menoraji sebebi olabilir.

Menoraji belirtileri nelerdir?

• Yoğun vajinal kanama,
• Saat başı bir veya daha sık ped değiştirme,
• Çift ped ya da daha kalın ped kullanımı gerekmesi,
• Gece uyanıp ped değiştirmek gerekmesi,
• Kanamanın bir haftadan daha uzun sürmesi,
• Büyük pıhtıların olması,
• Yoğun kanama nedeniyle günlük yaşamın zarar görmesi,
• Uzun süreli yorgunluk, halsizlik ve nefes darlığı,
• Alt karın ve pelvik bölge ağrısı,
• Günlük yaşamın ve sosyal, fiziksel veya duygusal durumun olumsuz etkilenmesi gibi durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.

Menoraji nasıl teşhis edilir?

Yukarıda sıralanan şikayetler dolayısıyla doktora başvurulduğunda doktor hastaya semptomları sorar ve fizik muayene yapar. Ardından menoraji için değerlendirmeye yardımcı olabilecek testler aşağıda sıralanmaktadır.

• Kan testleri

Anemi, tiroid hastalığı ve pıhtılaşma bozuklukları gibi rahatsızlıkları kontrol etmek yapılır.

• Pap semear testi

Servikal enfeksiyon, inflamasyon, displazi ve kanser olup olmadığını görmek için Pap smear testi yapılır.

• Endometrial biyopsi

Herhangi bir hücre anormallikleri ve kanser olup olmadığı anlamak için rahim dokusunu test eden endometrial biyopsi yapılır.

• Ultrasonografi

Rahim, yumurtalıklar ve tüm pelvik organları değerlendirmek için ultrason muayenesi yapılır.

• Sonohisterografi

Rahimdeki anormallikleri gözlemek için rahim içine sıvı damlatılır ve ultrason ile bakılarak sonohisterografi yapılır.

• Histeroskopi

Rahim astarının incelenmesi için rahim içine bir kamera yerleştirilerek histeroskopi yapılır.

Menoraji nasıl tedavi edilir?

Menoraji tedavisi hastalığın durumuna ve hastanın şikayetlerine göre belirlenir.

• İlaç tedavisi

• Anemi sorununun tedavisi için demir takviyeleri alınır.
• Yaşanan kan kaybını azaltmak için Tranexamic asit (Lysteda) alınır.
• Adet döngüsünü düzenlemek ve kanama süresini, miktarını azaltmak için oral kontraseptifler alınır.
• Hormonsal dengesizliği gidermek ve kanamayı azaltmak için oral progesteron alınır.
• Kanamayı ve krampları azaltmak, rahim astarını inceltmek için hormonsal spiral kullanılır.
• Desmopressin veya Stimate gibi burun spreyleri kullanılarak; Von Willebrand Hastalığı veya hemofili gibi kanama bozukluğu olan kadınlarda kan pıhtılaşma proteinleri seviyesi artırılabilir.
• İbuprofen veya Advil gibi nonsteroid antiinflamatuarlar ağrılı adet krampları tedavi edilebilir ve kan kaybı azaltılabilir.

• Cerrahi müdahaleler

• Dilatasyon ve kürtaj işlemleri ile rahmin astarı kazınır.
• Uterin arter embolizasyonu ile menoraji nedenlerinden biri olan miyomlar ve onları besleyen arterler bloke edilebilir.
• Histeroskopi ile rahim astarı değerlendirilerek; miyomların, poliplerin ve rahim astarının çıkarılması sağlanır.
• Odaklanmış ultrason ablasyon ile fibroid doku öldürülebilir.
• Miyomektomi ile birkaç küçük abdominal insizyon, açık abdominal insizyon ya da vajina yoluyla rahim miyomu çıkarılabilir.
• Endometrial ablasyon ile rahim astarı kalıcı olarak yok edilebilir.
• Endometrial rezeksiyon ile bir elektrocerrahi tel dolgusu kullanılarak rahim astarı çıkarılabilir.
• Histerektomi ile rahim, rahim ağzı ve bazen de yumurtalıklar alınabilir.

Yukarıda sıralanan cerrahi müdahaleler arasında seçim yaparken sorunun nedeni ve kapsamı, hastanın yaşı ve sağlığı, kişisel tercihler ​​ve beklentileri dikkate alınır. Tüm bunlarla hasta için en doğru işlem gerçekleştirmeye çalışılır.

Anormal kanama çeşitleri nelerdir?

• Menoraji: Yoğun, ağrılı ve uzun süreli adet kanaması,
• Polmenore: Sık aralıklarla adet kanaması,
• Oligomenore: Adet kanamasının çok hafif veya seyrek olması,
• Metroraji: Adet kanamaları arasında düzensiz kanama olması,
• Postmenopozal kanama: Menopoza girdikten sonra da kanama olması