Tüp bebek tedavisi, günümüzde en sık kullanılan ve de en başarılı sonuçlar alınan üremeye yardımcı tedavi yöntemidir. Erkekten ya da kadından kaynaklanan pek çok kısırlık sorununda bebek sahibi olabilmeye yardım eden tüp bebek tedavisi her geçen gün de yeni tedavi yaklaşımlarıyla desteklenerek başarı olasılığını artırmaktadır. Bu sebeple de kısırlık sorunu olan ya da kısırlık şüphesi olan hemen herkes tüp bebek tedavisi hakkında bilgi almak ister. Bu bakımdan tüp bebek tedavisi ile ilgili en çok merak edilen 10 tane soruya detaylı bir şekilde aşağıda yanıt verilmektedir.

• Tüp bebek tedavisi nasıl yapılır?

Tüp bebek tedavisi; danışmanlık, yumurtlamayı destekleyici ilaç tedavisi, yumurta toplama, döllenme ve embriyo transferi olmak üzere 5 aşamadan oluşmaktadır. Öncelikle tedaviye başvuran çiftin hastalık ve kısırlık öyküsü alınır, kısırlık sebebini tespit edebilmek için tahliller ve muayeneler yapılır, çifte tedavi süreci, başarı şansı ve olası riskler hakkında bilgi verilir. Bunun ardından kadına yumurtlamayı teşvik eden, yumurta kalitesini ve sayısı artıran bir hormon tedavisi uygulanır. Bu süreçte yumurtaların gelişimi izlenir. İstenen gelişimi gösterdiği tespit edilen yumurtalar toplanır. Yumurta toplama gününde baba adayından da sperm alınır. Yumurta ve sperm hücreleri laboratuvar ortamında bir araya getirilerek döllenme gerçekleştirilir. Bu şekilde elde edilen embriyoların gelişimi takip edilir ve en kaliteli embriyolardan 1 ya da en fazla 2 tanesinin anne adayının rahmine transfer edilmesiyle tedavi sona erer. Embriyo transferinden 12 gün sonra da kanda gebelik testi yapılarak tedavinin başarılı olup olmadığı öğrenilir.

• Tüp bebek tedavisinde başarı nelere bağlıdır?

Tüp bebek tedavisinde başarı ilk olarak anne adayının yaşına bağlıdır. Zira kadınların üreme hücreleri, erkeklere kıyasla çok daha erken dönemde azalır ve kalitesi de düşer. Kaliteli embriyo için de yumurta ve sperm hücrelerinin kaliteli olması gerektiğinden kadının yaşının 35’in altında olması ile tedavide başarılı olabilme olasılığı fazlasıyla artmaktadır. Bununla birlikte erkeğin sperm sayısı ve kalitesinin iyi olması, baba ve anne adayının ciddi rahatsızlıklarının olmaması, zararlı alışkanlıklarının olmaması, tedavinin yapıldığı merkezin fiziksel ve teknolojik donanımının iyi olması ve tedaviyi gerçekleştiren ekibin alanında uzman ve deneyimli olması başarıyı olumlu etkileyecek hususlar arasındadır.

• Tüp bebek tedavisinde başarı şansı yüzde kaçtır?

Tüp bebek tedavisinde başarı şansının yüksek olup olmaması konusunda anne adayının yaşı önemlidir. Eğer anne adayı 35 yaşın altındaysa % 60’lara varan oranda başarı şansından bahsedilebilir. Bu bağlamda anne adayının yaşı ilerledikçe başarı şansı azalmaktadır. Hatta 45 yaşındaki bir kadının tüp bebek tedavisi ile gebelik elde edebilme şansı % 5 civarındadır. Pek çok koşulun olumlu olduğu tüp bebek tedavilerinde genel başarı oranı olarak ise % 40 civarından bahsedilir.

• İlk deneme başarısız olursa yeniden denenmeli midir?

Uzmanlar, tüp bebek tedavisinde başarılı olabilme şansının en yüksek birinci denemede olduğunu düşünmekteler. Çünkü ilk tüp bebek tedavisi denemesinde zaten var olan imkanlar doğrultusunda mümkün olan en etkili tedavi uygulanmakta, en kaliteli üreme hücreleri kullanılmaktadır. Ayrıca bir sonraki denemeye kadar fazla zaman geçerse de anne adayının yaşından dolayı yumurta hücresinin kalitesinin düşeceği düşünülmektedir. Ancak bir başka bakış açısı ile; ilk denemede başarısız olunması durumunda başarısızlığın sebepleri tespit edilip gerekli tedaviler yapıldığında bir sonraki denemede başarılı olabilme şansı da yükselmektedir. Bu bağlamda ilk denemesi başarısız olan çiftler umutsuzluğa kapılmamalı, gerekli tedavilerin yapılması yönünde yaklaşımda bulunmalılar.

• Tüp bebek tedavisi kaç kere denenebilir?

Tüp bebek tedavisi belli bir sayıda sınırlandırılmıştır, 10 kere bile deneme yapılabilir. Bu bağlamda kaç kere deneme yapılacağı çiftin maddi olanaklarına ve de ruhsal, psikolojik durumuna bağlıdır. Ancak bu konudaki genel kanı, 3 tane tüp bebek denemesinin de uygun koşullarda yapılmasına rağmen gebelik elde edilemediğinde sonraki denemelerde şansın artmayacağı yönündedir. Hatta deneme sayısı arttıkça maddi ve manevi yükten dolayı başarı beklentisi düşecek, umut da kalmayacaktır. Ama bazı nadir vakalarda yapılan tüm tetkiklere rağmen kısırlığa sebep olan faktör bulunamaz ve bu çiftlerde 6. veya 7. denemelerde gebelik elde edebilmek mümkün olabilmektedir.

• Tüp bebek tedavisinde düşük riski daha mı fazladır?

Tüp bebek tedavisi ile elde edilen gebeliklerinde düşük yapma riski, doğal yolla gebeliklerden daha fazladır. Ama bu riskin tüp bebek tedavisi ve kullanılan ilaçlarla ilgisi yoktur. Çiftin kısır olup da tüp bebek tedavisine başvurmasına sebep olan faktörler düşük yapma riskini arttırmaktadır. Kadın ya da erkekten kaynaklanan kısırlık sebepleri embriyonun rahme tutunup sağlıklı bir gebelik süreci geçmesine engel oluyor olabilir.

• Tüp bebek tedavisinde embriyo transferi sonrasında nelere dikkat edilmeli?

Tüp bebek tedavisinin son aşaması olan embriyo transferinden sonra gebelik gerçekleştiği tespit edildiyse tüm gebelik süreci doğal yolla gebeliklerde olduğu gibi geçmektedir. Ancak embriyo transferinden kan testine kadar geçen 12 günlük süre içinde dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Anne adayları gebelik testine kadar cinsel ilişkiye girmemeli, aşırı yoğun çalışmamalı, yorucu sporlar yapmamalı, doktorun reçete ettiği ilaçları önerilen dozda ve düzenli olarak kullanmalı, doktorun haberi olmadan herhangi bir ilaç almamalı ve de protein, vitamin ve mineral ağırlıklı beslenmeye özen göstermelidir. Bunların dışında anne adayının embriyo transferi sonrasında hareket etmesi, çok uzun olmamak seyahat etmesi, öksürmesi, merdiven çıkması gibi aktiviteleri gebeliğin tutunma ve devamı üzerine hiçbir olumsuz etki göstermez.

• Tüp bebek tedavisi kimlere yapılabilir?

Tüp bebek tedavisi için çiftin kısır olduğunun tespit edilmiş olması gerekir. Bunun için de bir yıl süre ile, düzenli korunmasız cinsel ilişkide bulunup gebelik elde edememiş olma şartı aranır. Ama anne adayının yaşı 35’in üzerinde ise bu doğal yolla gebelik deneme süresi 6 ay gibi kısa tutulmalıdır. Zaten yaşı genç olan evli  çiftler bir yıllık korunmasız ilişki ile % 90 oranında gebelik elde edebilirler. Ancak yeterli sürede denemeye rağmen gebelik elde edemeyen çiftlere belli başlı test ve muayeneler yapıldıktan sonra tüp bebek tedavisi denenebilir. Bu bağlamda; kadının ve erkeğin üreme hücrelerinin kalitesi ve sayısının düşük olduğu, tüplerin tıkalı olduğu, hormonsal sorunların olduğu, inmemiş testis ya da menide hiç sperm bulunamaması sorununun bulunduğu ve yaş ilerlediği için doğal yolla gebeliğin denenmesinin zaman kaybı olduğu vakalarda tüp bebek tedavisi uygulanır.

• Laboratuvarda sperm ve yumurtalar bir başka çiftin üreme hücreleri ile karıştırılabilir mi?

Tüp bebek klinikleri mümkün olan en güvenli hizmeti sunmaktalar. Tedavinin her aşamasında ve muayene esnasında da çiftin kimliği doğrulanır. Bunu doğrulamak için de çipli bileklikler kullanılmaktadır. Çipli bileklikler çifti adı, soyadı, TC kimlik numarası ile tanımakta ve her aşamada bunları doğrulamaktadır. Tüp bebek merkezleri bu konuda oldukça titiz olduğundan bu konu hakkında endişelenmeye gerek yoktur.

• Tüp bebekte PRP nedir?

PRP tedavisi, kişinin trombositler bakımından zengin kan ürününün ihtiyaç duyulan bölgeye enjekte edilerek o alanda gelişme, yenilenme, büyüme göstermesi için yapılan bir tedavidir. Tüp bebek tedavisinde de PRP, rahim duvarı yeterince kalınlaşmadığı için embriyoyu tutamayan kadınlarda rahme ve yumurtalıkları yaşlandığı için yumurta elde edilemeyen kadınlarda yumurtalıkları gençleştirmek için yumurtalıklara yapılmaktadır. PRP işlemi sayesinde de rahim zarı istenen kalınlığa ulaşır ve embriyo daha iyi gelişir, yumurtalıklardaki pasif yumurtalar da aktif hale gelerek daha kaliteli yumurta elde edilebilir.