Pek çok insan hamile kalmakta sorun yaşadığında doğrudan tüp bebek tedavisine geçiş yapması gerektiğini düşünüyor ve bu pek de gerçekçi bir beklenti değil. Kısırlık sahibi olan çiftlerden sadece %5 kadarı tüp bebek tedavisinden faydalanmayı gerektiriyor.

Tüp bebek tedavisine ihtiyaç duyanlar söz konusu olduğunda, insanlar genellikle iki kategoriden bir tanesine giriyorlar:

• Biyolojik çocuk sahibi olmak için tüp bebek tedavisi tek seçenekleri olanlar
• Diğer tedavi seçeneklerinde başarı elde edememiş olanlar

Tüp bebek tedavisine ihtiyacınız var mı sorusunun cevabına kısaca bir göz atalım.

Tüp Bebek Tedavisi Ne Zaman İlk Adımdır?

Tüp bebek tedavisinin biyolojik çocuk sahibi olmak için tek seçenek olduğu bazı durumlar vardır.

Ağır tubal hastalıklar: Eğer her iki fallop tüpünüz de tıkalıysa, biyolojik çocuk için tek seçeneğiniz tüp bebek tedavisidir. Fallop tüpleri yumurtalıkları rahme bağlayan kanallardır. Eğer yumurtalıklardan salınan yumurta rahme ulaşamazsa ve sperm de yumurtaya ulaşamazsa, hamile kalamazsınız.

Bazı durumlarda fallop tüplerinin cerrahi yoldan tamiri tüp bebek ihtiyacını ortadan kaldırabilir. Ancak başarı oranı çok değişkendir ve ayrıca ağır tubal hastalıklara sahip olan kadınlar için iyi bir seçenek olmayabilir.

Ağır erkek kısırlığı: Ağır erkek kısırlığı vakalarında sperm donörü ile aşılama tedavisi veya intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu ile tüp bebek tedavisi biyolojik çocuk için tek seçeneğiniz olabilir. İntrasitoplazmatik sperm enjeksiyonunda spermler normal tüp bebek tedavisinde olduğu gibi yumurtalar ile bir kapta bekletilerek döllenmeleri için beklenmezler. Spermlerden bir tanesi doğrudan yumurtaya enjekte edilir. Özellikle sperm hareketliliği ve şekli problemlerinde, ayrıca sperm adetlerinin çok az olduğu durumlarda uygulanması uygun görülür.

Erkek menisinde hiç sperm bulunmaması azospermi olarak adlandırılır. Bu erkeklerden bir kısmı tüp bebek tedavisi sayesinde çocuk sahibi olabilir. Olgunlaşmamış sperm hücreleri doğrudan testislerden toplanabilir ve sonrasında laboratuvarda olgunlaştırılabilirler. Bu şekilde olgunlaşan spermler yumurtayı kendileri dölleyemezler ve enjekte edilmeleri gerekir.

Yüksek genetik hastalık riski: Eğer siz veya partneriniz genetik geçişli hastalıklara dair risk taşıyorsanız, tüp bebek tedavisi en iyi seçenek olabilir. Bu özellikle genetik problemlerden dolayı tekrar eden düşükler yaşayan çiftler için geçerlidir.

Bu durumda embriyonun çeşitli testlere maruz bırakılarak genetik bir taramadan geçirildiği test yöntemleri kullanılırlar. Tam olarak net sonuçlar vermeseler de embriyo sağlığına dair ciddi bir öngörü sağlayabilirler.

Kanser sonrası doğurganlık tedavisi: Eğer dondurduğunuz yumurtalar, yumurtalık dokusu veya embriyolarınız varsa, bu saklanan doku ile gebe kalmak için tüp bebek tedavisine ihtiyacınız olacaktır.

Donmuş sperm hücreleri aşılamada da kullanıldıklarından tüp bebek tedavisine gerek olmayabilir. Ancak çok az saklanmış sperm varsa, tüp bebek tedavisi başarı ihtimalini arttırmak için daha iyi bir seçenek olabilir.

Donmuş yumurta kullanımı: Kanser yumurta dondurmanın tek sebebi değil. Pek yaygın olmasa da bazı kadınlar yumurtalarını gençken dondurarak yaşa bağlı kısırlık risklerini azaltıyorlar. Yumurtalarınızı dondurursanız ve gelecekte gebe kalmak isterseniz, gebe kalmak için tüp bebek tedavisine ihtiyacınız olacaktır.

Tüp Bebek Ne Zaman Sonraki Adımdır?

Hiçbir tedavi her çifte mükemmel derecede uymaz. Bu nedenle tüp bebek yolculuğunuz size özel olacaktır. Bazı çiftlerde doğurganlık tedavilerini denemeden önce ameliyat ve tedaviler denenmesi daha uygun olabiliyor. Bazılarında önce başka hastalıkları tedavi etmek gerekebiliyor. Hatta bazılarının hiçbir tedavi almasına gerek olmayabiliyor.

Bununla birlikte bazı yaygın tedavi örüntüleri mevcut. Aşağıda bunların bir kısmını görebilirsiniz.

Aşağıdakiler hafif ve orta düzeyde yumurtlama problemleri yaşayan kadınlar için yaygın tedavi yolları mevcut:

• 3-6 döngü boyunca Clomid (polikistik over sendromu veya insülin direnci varsa metformin tedavisi olabilir veya olmayabilir)
• Clomid yumurtlamayı tetiklemezse, üç döngü boyunca letrozole
• 2-6 döngü boyunca planlı cinsel ilişki ile birlikte gonadotropinler (bazı doktorlar bu aşamayı atlayıp doğrudan aşılamaya geçebilirler)
• 3-6 döngü boyunca Clomid veya gonadotropinler ile aşılama (kadın 35 yaşından büyükse daha az döngü)
• Tüp bebek tedavisi

Hafif ve orta düzeyde erkek kısırlığı için en yaygın tedavi yolu şöyle:

• Uygun olduğunda sperm üretimini arttırmak için ilaçlar
• Bazen problem bundan kaynaklıysa varikoselin alınması
• Doğurganlık ilaçları olmadan aşılama tedavisi, 3-6 döngü
• Sperm donörü ile aşılama tedavisi (tüp bebek tedavisi istemeyenler arasında yaygındır)
• Tüp bebek tedavisi

Açıklanamayan kısırlığa sahip olan çiftler için yaygın gidişat şöyle olacaktır:

• Mümkünse kendi kendinize bir süre daha denemeniz
• Clomid, Letrozole veya gonadotropinler ile altı döngüye kadar aşılama
• Tüp bebek tedavisi

Hangi tedaviyi kaç döngü boyunca uygulayacağınızın kararını doktorunuz nasıl veriyor? Doktorunuz kısırlık sebebinizi, size özel duruma dair araştırmasını, yaşınızı, sonraki aşamaya geçme konusunda arzunuzu, duygularınızı ve finansal durumunuzu dikkate alacaktır.

Eğer tüp bebek tedavisinin kişisel durumunuzda ne zaman sonraki adım olacağını merak ediyorsanız, doktorunuzla konuşun. Tüp bebek tedavisinin sonraki adım olmasına bir itirazınız varsa veya alternatiflere bakmak isterseniz, karar vermeden önce ikinci bir görüş almaktan çekinmeyin. Tüp bebek tedavisinin kararını vermek büyük bir olaydır.

Tüp Bebek Tedavisi İstemiyorsanız Ne Yapmalı?

Tüp bebek tedavisini istememe hakkınız her zaman mevcut. Bu doktorunuz tarafından önerilen ilk tedavi olsa bile geçerlidir.

Çiftlerin tüp bebekten kaçınmalarının pek çok sebebi var. Bazı yaygın sebepler şöyle:

• Finansal durumun yetersizliği
• İşlemin riskleri ve invazifliğinden kaçınma isteği
• Değişken başarı oranlarından dolayı istememek
• Dini kaygılar
• Evlat edinme kararı vermiş olmak

Bazen tüp bebek tedavisi olmadan biyolojik çocuk sahibi olma ihtimaliniz yoktur. Bazen de gebelik ihtimaliniz düşüktür ancak imkansız değildir.

Örneğin primer yumurtalık yetersizliğine sahip olan bir kadının kendi kendine gebe kalması zordur. Ancak vakaların küçük bir kısmında da mümkündür. Ancak bu küçük gruba dahil olduğunuzu düşünerek hareket etmek de doğru olmaz. Aynı zamanda kısır olmanızın gebe kalmanıza kesinlikle engel olacağını da düşünmemek gerekir.

Tüp bebek tedavisi istemiyorsanız seçenekleriniz nelerdir? Bunu doktorunuzla konuşmanız daha doğru olacaktır.

Bazı seçenekler şöyle:

• Aşılama gibi daha düşük teknoloji tedavileri
• Akupunktur gibi alternatif terapiler
• Kendi kendinize denemeye devam etmek
• Uygunsa cerrahi müdahaleler
• Evlat edinme
• Çocuksuz bir hayatı seçme

Eğer başka seçenekleri kovalayacak olursanız, tedavinin başarı oranları hakkında doktorunuzla konuşun. Örneğin bazen 6-9 aşılama döngüsünün ardından gebe kalma ihtimalinin ciddi şekilde düştüğü görülüyor. İşe yaraması imkansız görünen tedaviler için vakit ve duygusal enerjinizi harcamanız doğru olmayacaktır.

Denemeyi bırakmak zor olsa da bazen bedeniniz ve duygusal sağlığınız için bırakmanız gerekebilir. Eğer tedaviyi bırakmakta zorlanıyorsanız, yas tutma sürecinde size yardımcı olacak bir uzmanla çalışmanız uygun olabilir.

Sonuç Olarak

Kısırlık yaşayan çiftlerin sadece çok azının tüp bebek tedavisine ihtiyacı vardır. Tüp bebek tedavisine ihtiyaç duyanlarda ise tedaviyi istememenin pek çok sebebi olabilir. Tüp bebek tedavisi istemezseniz bu kararınız hakkında kötü düşüncelere varmayın. Akranlarınızın baskıları nedeniyle istemediğiniz bir şeyi yapmak zorunda değilsiniz.