Tüm tüp bebek hastaları için embriyo transfer prosedürü bu süreç içerisindeki heyecanlı ve stresli bir noktadır. Haftalarca ilaç ve gözlemin, yumurta toplama sürecinin ve embriyo gelişiminin nasıl sonlanacağını heyecanla beklemenin ardından bu son adım tüp bebek tedavisinin tam potansiyeline ulaşma aşamasıdır. Embriyo rahme yerleştirildiğinde, kişinin hamile kalması için geriye tek bir şey kalır: yerleşme.
Embriyo Yerleşmesi Nedir?
Yerleşme embriyonun rahmin duvarına kendini tutturması sonucunda ortaya çıkar. Tüp bebek tedavisinde bu durum yumurta toplama sürecinin ardından 6-10 gün içerisinde gerçekleşir ve bu da embriyo transferinden sonraki 1-5 güne denk gelir. Bu durum 28 günlük ideal adet döngüsünün 20-24’üncü günleri aralığına denk gelir.
Yerleşme Başarı Oranlarını Neler Etkiler?
Embriyonun başarıyla yerleşme ihtimali temel olarak iki faktörden etkilenir: embriyonun kalitesi ve rahmin alıcılığı. Çoğu yerleşme problemi embriyodaki kromozomal anormalliklerden kaynaklanır ve bu da yerleşme oranlarının kadınlarda yaşla birlikte neden azaldığını bizlere gösterir. Eğer hastada yumurta kalitesi düşükse, ortaya çıkan embriyolar yerleşecek kadar sağlıklı olamazlar.
Rahmin alıcılığı ise pek çok faktörden etkilenir: hormonlar, tiroid ve otoimmün sistem bozuklukları, rahim şekli ve pozisyonu ile ilgili anatomik bozukluklar, rahim dokusundaki problemler. Tedavinin erken döneminde uygulanacak olan teşhis süreçleri ile bu problemlerin büyük kısmı embriyo transfer aşamasına gelinmeden tedavi edilebilirler.
Pek çok hasta ise yerleşmeyi kolaylaştırmak için neler yapabileceğini ve transferin ardından embriyonun tutunma ihtimalini arttırmak için yapılması gerekenleri merak eder. Yerleşmenin büyük oranda kontrolünüz dışında olduğunu kabullenmek zordur ancak yine de yapabileceğiniz herhangi bir eylemin embriyonun yerleşip yerleşmeyeceği üzerindeki etkisinin pek olmadığını kabullenmek gerekir. Yerleşmeyi çok fazla etkilemeye çalışmanın doğuracağı gereksiz stres dönemi, aslında en çok rahat olmanız gereken dönemdir.
Bununla birlikte transfere hazırlanırken ve transferden sonra atabileceğiniz bazı adımlar ile başarı ihtimalinde birazcık artış elde edebilirsiniz.
Embriyo Transferi Öncesinde Nelere Dikkat Edilmeli?
Blastokist Transferine Bakış
Embriyolar laboratuvarda kültürde bekleme sürecinin üçüncü ila yedinci gününde transfer edilebilirler. Blastokistler, bu aralığın daha yaşlı dönemindeki embriyolardır ve en az beş gün gelişim geçirmişlerdir. Doğum kliniklerindeki yeni teknolojiler ile embriyoların blastokist aşamasına getirilmeleri çok daha kolay olmuş durumda.
Erken dönem embriyo yerine blastokistin rahme aktarımı embriyonun kalitesinin incelenmesi için daha fazla vakit elde edilmesini sağlar. Böylece uzman transfer için en uygun embriyoyu seçebilir ve bu sayede başarı ihtimali artar. Blastokist transferi aynı zamanda doğal gebelik süreçlerini de taklit eder: doğal yoldan döllenen bir embriyo, beşinci günde fallop tüplerinden ayrılır ve rahme gelir, bu noktada rahim yerleşme için en uygun zamanındadır.
Embriyo Taramasını Değerlendirin
Transferden önce embriyonun genetik testlere maruz bırakılması, en uygun embriyo veya blastokistin aktarılmasını sağlar ve bu da yerleşme ihtimalini arttırır. Yerleşme öncesi genetik tarama tekniği sayesinde embriyoların doğru miktarda kromozoma sahip olup olmadıkları gözlemlenir. Bu da uzmanın yerleşme hatalarına sebep olan genetik mutasyonların büyük kısmını görebilmesini sağlar.
Yerleşme öncesi genetik tanı prosedürleri ise tek bir gene bağlı bozuklukları veya kromozom yerleşim problemlerine dair sorunları görmeyi sağlarlar. Bu genellikle hastanın aşağıdakiler gibi hastalıklara dair endişesinin olmasından dolayı uygulanır:
- Tay Sachs
- Kistik fibrozis
- Hassas X veya diğer ağır genetik bozukluklar
- Anöplodi türünün belirlenmesi
Bu testler laboratuvarda embriyo uzmanı tarafından uygulanırlar ve embriyoya zarar vermeden gerçekleştirilebilirler.
Embriyoskop
Eğer genetik test kadar detay istemiyorsanız ancak yine de embriyonun mevcut haliyle sağlığına dair bilgi almak isterseniz, yeni bir fotografi teknolojisi olan embriyoskoptan faydalanabilirsiniz. Bu cihaz embriyonun beş dakikada bir fotoğrafını çeker ve onları bir film haline getirir. Yani hücrelerin bölünmeleri ve gelişmeleri takip edilebilir. Belli noktalarda bir örüntü görmek, laboratuvarın hangi embriyonun en iyi durumda olduğuna karar vermesine olanak tanıyabilir.
Yumurta Çatlatma Desteği
Erken dönem embriyolar zona pellicuda adı verilen çok ince bir zar ile kaplıdırlar. Embriyo yerleşmeden önce bu zardan kurtulmalıdır. Bu zarın destekle yırtılması tüp bebek tedavisinde embriyonun yerleşmesini daha kolay hale getirebilir. İşlem laboratuvarda yüksek güçlü bir mikroskop ile yapılır. Embriyo uzmanı zarda küçük bir delik açar ve bu da embriyonun yerleşme ihtimalini arttırır.
Doktorunuza Östrojen ve Progesteron Desteğini Sorun
Transferden hem önce hem de sonra dikkatlice uygulanan bir hormon desteği, endometriyal dokunun hazırlanmasını ve desteklenmesini sağlar ve böylece embriyonun rahme yerleşmesi için ideal ortam elde edilebilir.
Embriyo Transferinden Sonra Nelere Dikkat Edilmeli?
Rahat Olun
Transferden sonra yatmanın fayda sağladığına dair bir kanıt yok fakat transfer ve gebelik testi arasındaki iki haftalık süreçte rahatlamanın yollarını bulmak oldukça mantıklıdır. Transfere giden haftalarda o kadar çok şey yaşarsınız ki, bu zamanda kendinize iyi bakmak önemli hale gelir. Bol bol uyuyun ve bedeninizi dinleyin: işten izin alıp biraz rahatlamak gerekiyorsa bunu yapın. Eğer gergin hissediyorsanız ve dolaşmak istiyorsanız, rahatlatıcı bir yerde biraz yürüyün.
Yoğun Spordan ve Cinsel İlişkiden Kaçının
Tüm normal aktivitelerinizi kesmenize gerek yok ancak bu noktada çok yoğun spor aktiviteleri uygun olmazlar. Yumurtalıklarınız hala büyümüş ve hassas olacaklardır ve bu nedenle korunmaları gerekir. Ayrıca spor bazen rahim kasılmalarını tetikler ve bundan da kaçınmak gerekir. Aynısı cinsel ilişki için de geçerlidir. Bazı doğum uzmanları bunun iyi mi kötü mü olduğu konusunda farklı fikirlere sahipler ancak ilişki de rahim kasılmalarına sebep olabilir ve bu nedenle birkaç hafta ilişkiden uzak durmak faydalı olabilir.
Hamileymişsiniz Gibi Yiyin
İnternette yerleşme için mucize gıdaların yazıldığı pek çok yazı olsa da bu iddiaları destekleyecek pek kanıt yok. Eğer bir yemek grubuna veya gıdaya fazla odaklanırsanız, sağlıklı bir bebek için dengeli bir beslenme olanağını kaçırabilirsiniz. Yerleşme için en iyi beslenme, bol lifli, proteinli ve sebzeli dengeli bir beslenme türüdür. Çok cıva içeren balık ve yumuşak peynirlerden kaçının, doktorunuza sormadan takviye almayın. Ayrıca alkol, nikotin ve kafein gibi zararlı maddelerden de kaçınmak gerekir.
Aşırı Sıcaklardan Kaçının
Sauna, sıcak su, sıcak yoga ve iç sıcaklığınızı arttıran tüm aktivitelerden kaçınmak gerekir. Bu süreçte havuz ve banyo suyu gibi yerlerde suda da beklememek gerekir çünkü enfeksiyon ihtimali artar. Doktor bir şey diyene kadar rahatlatıcı ılık bir banyo ile devam edin.
Destek Sisteminize Yaslanın
Bu dönemde partnerinize, arkadaşlarınıza, ailenize, terapistinize ve hatta online topluluklara başvurabilirsiniz. Anksiyete geçirmesi çok zor bir şeydir ve izolasyon da onu daha kötü hale getirir. Stresi tek başınıza omuzlamaya çalışmayın. Diğer insanlar yerleşme sürecinde size destek olacaklardır.