Tüp ligasyonu ya da tüp sterilizasyonu olarak da bilinen tüp bağlatma, bir tür kalıcı doğum kontrol yöntemidir. Tüp bağlatma işlemi sırasında; kadının hamileliğinin kalıcı olarak önlenmesi için fallop tüpleri bağlanır ya da bloke edilir. İşlem, yumurtanın fallop tüpleri boyunca hareket etmesini ve spermin fallop tüplerini aşıp yukarıya, yumurtaya doğru gitmesini engeller. Ancak, prosedür kadının adet döngüsünü etkilememektedir.

Tüp bağlatma, sezaryen gibi başka bir abdominal cerrahi ile kombinasyon dahil olmak üzere herhangi bir zamanda yapılabilir. Çoğu tüp bağlatma prosedürü geri döndürülemez. Tersine çevirme denenirse, büyük bir ameliyat gereklidir ve her zaman etkili değildir.

Tüp Bağlatma Prosedürü

Tüp bağlatma, nispeten basit bir ameliyattır. Doğumdan hemen sonra da dahil olmak üzere, herhangi bir zamanda yapılabilir. Bazı kadınlar, sezaryen doğumun bir parçası olarak yaptırmayı da tercih eder.

Standart bir tüp bağlatma sırasında, genel anestezi uygulanır. Operasyon, bir sezaryen doğumun parçası değilse; iki küçük karın kesiği yapılır ve laparoskopik işlem yapılır. Prosedür sırasında, fallop tüplerinin her biri kesilir ve bağlanır.

Tüp Bağlatmanın Avantajları

• Kalıcıdır: Çocuk sahibi olmak istemiyorsanız, bu büyük bir artıdır.
• İşe yarar: Tüp bağlatma sonrası 200 kadından yalnızca 1’i hamile kalmaktadır. Bu da, gebelik riskinin %0.5 olduğu anlamına gelmektedir.
• Hormonları etkilemez: Kadının adet döngülerini değiştirmez ya da menopoza neden olmaz. Doğum kontrol haplarının yaptığı gibi ruh hali değişiklikleri, kilo alımı ya da baş ağrısı gibi ya da bazen rahim içi araçların neden olduğu kramp ve lekelenme gibi yan etkilere neden olmaz.
• Hatırlamaya gerek yoktur: Hap almanıza, diyafram takmanıza, prezervatif kullanmanıza ya da takvimdeki günleri saymanıza gerek yoktur. Bu da, cinsellik konusunda daha rahat hissetmenizi sağlayabilir.
• Yumurtalık kanseri olasılığını düşürebilir: Bilim adamları bunun tam olarak neden olduğundan emin değiller, ancak araştırmalar tüp bağlatmanın, bir kadının bu tür kanser olasılığını büyük ölçüde azaltabileceğini göstermiştir.

Tüp Bağlatmanın Dezavantajları

• Kalıcıdır: Bazen ameliyatla tersine çevrilebilir. Ancak, bu her zaman mümkün değildir. Tersine çeviren kadınların, yalnızca %50’si hamile kalabilir. Asla hamile kalmak istemeyeceğinizden emin değilseniz, tüp bağlatma sizin için uygun değildir.
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı korumaz: HIV dahil olmak üzere cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemek için prezervatif kullanmanız gerekecektir.
• Dış gebeliğe yol açabilir: Hamile kalırsanız, fetüs rahminiz yerine fallop tüplerinden birinde büyüdüğünde bu tür bir hamilelik yaşama olasılığınız daha yüksektir.
• Her ameliyat gibi riskleri vardır. Sorunlar çok nadirdir. Ancak, bu tür bir ameliyat bağırsaklara, mesaneye ya da kan damarlarına zarar verebilir. Kesi enfekte olabilir ya da anestezik bir tepki verebilirsiniz.

Ek olarak; fazla kiloluysanız, daha önce aynı bölgede ameliyat geçirdiyseniz ya da diyabet, akciğer hastalığı veya pelvik iltihaplı hastalığınız varsa, bu tür sorunlar için daha yüksek bir risk altında olursunuz.

Tüp Bağlatma Sonrası Pişmanlık

Tüm kadınlar, tüp bağlatma kararından pişman olmayacak olsa da, bazıları olabilir. Kadınlarda bu pişmanlık hissini etkileyebilecek bazı faktörler arasında; işlemi yaptırırken genç olmak (genellikle 30 yaşından küçük olmak), bir eş ya da bir çocuğun ölümü gibi öngörülemeyen yaşam olayları sayılabilir. Bazı kadınlar, bir partnerin baskısı ya da sadece tıbbi bir endikasyon nedeniyle kısırlaştırmayı seçerse, daha sonra pişmanlık duyabilir. Tüp bağlatmayı düşünürken, hangi doğum kontrol yönteminin sizin için en iyi olacağını düşünün.

İşlem Başarısızlığı ve Dış Gebelik

Tüp bağlatma başarısızlığı, işlem yapıldıktan yıllar sonra ortaya çıkabilen nadir bir komplikasyondur. Başarısızlık nedenleri arasında; önceden var olan gebelik, yanlış bir yapının tıkanması, eksik tıkanma, mekanik bir aletin kayması, tüplerde fistül gelişimi yer alır. Tüp bağlatma başarısızlığı ortaya çıktığında, dış gebelik olma olasılığı hamile kalan bir kadına göre daha fazladır.

Adet Döngüsünde Değişiklikler

Tüp bağlatma, çeşitli şekillerde adet döngüsünde değişikliklere neden olabilir. Yumurtalıklara giden kan akışı kesintiye uğrayabilir, azalabilir. Bu da, yumurtalıklarda işlev bozukluğuna neden olabilir. Yumurtalıkların üretimi, östrojen ve progesteron salınımı değişebilir. Ayrıca, endometriyal bozukluk meydana gelebilir. Diğer bir olasılık da rahim damar tıkanıklığıdır.

İşlemden Sonra Olası Komplikasyonlar

İşlemi tercih eden çoğu insan, tüp bağlatmanın ağrılı olduğunu düşünmez. Bununla birlikte, işlemden hemen sonra aşağıdakiler yaşanabilir:

• Şişkinlik
• Baş dönmesi
• Yorgunluk
• Mide bulantısı
• Boğaz ağrısı
• Mide krampları

Doktorunuz, işlemden hemen sonra araba kullanmamanızı önerir. Ancak, ertesi gün genellikle normal rutine dönülebilir. Prosedür sonrasında önemli bir kanama olursa ya da herhangi bir ağrı kötüleşirse doktorunuza danışın.

Tüp Bağlatmanın Yan Etkileri ve Riskler

Uzmanlar, genel olarak tüp bağlatma prosedürünün etkili ve güvenli olduğunu düşünmektedir. Komplikasyon riski düşüktür. Sorunlar da, öncelikle genel anestezi kullanımından kaynaklanmaktadır.

Bununla birlikte, bazı kadınlarda işlem sonrasında ağrı, kanama ya da enfeksiyon gelişebilir. Bu riskler minimum düzeyde olsa da, kişi herhangi bir endişesini işlemden önce doktoruyla konuşmalıdır.

Alternatifler Nelerdir?

Tüp bağlatma, doğum kontrolünün tek yöntemi değildir. Cerrahi seçenekler açısından, farklı yöntemler de tercih edilebilir. Örneğin, hamileliği kalıcı olarak engelleyen ve her iki fallop tüpünün de çıkarılmasını içeren bir yöntem tercih edilebilir. Bu yöntem, bazı doktorlar tarafından yumurtalık kanseri riskini daha da azaltabileceği için daha fazla önerilmektedir.

Uzun vadeli doğum kontrolü tercih eden kişiler için rahim içi cihazlar kullanılabilir. Bu rahim içi cihaz, yıllarca etkili olabilir. Bir kadın tekrar hamile kalmak istediğinde, doktoru onu çıkarabilir. Bir doktor, bir kadının doğum kontrol ve kısırlaştırma seçeneklerini kapsamlı bir şekilde tartışmalı ve çiftlerin bilinçli bir şekilde karar vermesine yardımcı olmalıdır.

Sonuç olarak…

Tüp bağlatma, gebeliği kalıcı olarak önlemenin etkili ve güvenli bir yoludur. Ancak, her zaman tersine çevrilebilir olmadığından, gelecekte hamile kalmak isteyebilecek kadınlar için uygun değildir. Tersine çevrilme prosedürü gerçekleştirilse bile, bu işlemden sonra kadınların yalnızca yarısı hamile kalabilmektedir.

Tüp bağlatma prosedürünü düşünen herkes, riskler ve avantajlar konusunda doktoruna danışmalı ve endişeleri ile ilgili tüm sorunların cevaplandığından emin olmalıdır.