Doğum kontrol yöntemlerinden birisi tüp bağlanması veya tüp sterilizasyonu olarak da bilinen tüp ligasyonudur. Kalıcı olarak gebelikten korunmak isteyen kadınlar için başarılı sonuçlar veren bir tercihtir. Tüp bağlama işlemi, yumurta ve spermi buluşturup gebeliğin oluşumuna olanak veren fallop tüplerinin kesilmesi, bağlanmasıdır. Bu sayede gebelik olasılığı kalıcı olarak önlenmiş olur. Tüplerin bağlanması ile yumurtanın fallop tüpleri yoluyla yumurtalıklardan hareket etmesi önlenir ve spermlerin fallop tüplerini geçerek yumurta ile bir araya gelip döllenmenin oluşması engellenir. Ancak bu işlem adet döngüsünü etkilemez, kadın üreme çağı devam ettiği sürece adet kanaması yaşamaya devam eder.
Tüp bağlatma ameliyatı neden yaptırılır?
Tüp bağlama işlemi kadınlar için en yaygın kullanılan cerrahi doğum kontrol prosedürlerinden birisidir. Tüp bağlanması gebeliği kalıcı olarak önlediği için artık bebek sahibi olmak istemeyen kadınlar tüpleri bağlattıktan sonra ekstra bir doğum kontrolüne ihtiyaç duymaz. Fallop tüpleri ameliyatla alınırsa tüp bağlatma işlemi yumurtalık kanserine yakalanma riskini azaltabilir.
Tüp bağlatma her kadın için uygun mudur?
Tüp bağlatma işlemi doğum kontrolünü kesin olarak sağlamakla birlikte, her kadın için uygun değildir. Bu bağlamda doğum kontrolü için sağlık kurumuna başvurulduğunda tüp bağlatma işleminin risk ve yararları doktor tarafından detaylı bir şekilde anlatılmaktadır. Tüp bağlatma operasyonu için uygun olmayan kadınlara doktor, rahim içi spiral gibi uzun etkili ve de geri döndürülebilir doğum kontrol yöntemlerinden birisidir. Bununla birlikte kadına daha uygun doğum kontrol yöntemi seçenekleri de bulunmaktadır.
Tüp bağlatma enfeksiyonlardan korur mu?
Tüp bağlatma, gebelikten korurken cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz.
Tüp bağlatma ne zaman yapılır?
Tüp bağlatma işlemi kadının gebelikten geri dönülmez bir şekilde korunmak istediği her zaman uygulanabilir. Bu bakımdan doğumdan sonra veya sezaryen gibi başka bir karın cerrahisi ile kombinasyon şeklinde de herhangi bir zamanda tüp bağlatma yapılabilir.
Tüp bağlatma geri döndürülebilir bir işlem mi?
Çoğu tüp bağlatma işlemi tersine çevrilemez. Zaten bir daha çocuk sahibi olmak istemeyen kadınlar tüp bağlatma işlemi yaptırır. Ancak herhangi bir şekilde risk ve zorluklara rağmen tüp bağlatma işlemini geri döndürmek istenirse, bu işlem büyük cerrahi gerektirir ve her zaman da etkili olmayabilir.
Tüp bağlatma işleminin riskleri nelerdir?
Tüp bağlatma, kadının karnına kesi uygulanmasını gerektiren bir işlemdir ve anestezi altında yapılır. Bu bakımdan diğer tüm cerrahi işlemler olduğu gibi tüp bağlatma işlemi de belli riskler içerir. Bu riskler;
- Bağırsak, mesane veya büyük kan damarlarında hasar olması,
- Vücudun anesteziye tepki vermesi,
- Ağır yara iyileşmesi veya enfeksiyon kapması,
- Devam eden pelvik ağrı veya karın ağrısı,
- İşlemin başarısız olması sebebiyle istenmeyen gebelik şeklinde sıralanabilir.
Tüp bağlatma ameliyatı sonrasında ve sırasında komplikasyonlar yaşama riskini artıran faktörler nelerdir?
- Daha önceden pelvik veya abdominal cerrahi operasyon geçirmiş olmak,
- Aşırı kilo (obezite),
- Diyabet hastası olmak
Tüp bağlatma ameliyatına nasıl hazırlanılır?
Tüp bağlatma işlemi yapılmadan önce doktor, kadının kalıcı doğum kontrol isteği ile ilgili konuşacak, kesin kararını öğrenecektir. Tüp bağlatma işlemi geri dönüşü tam olarak olmayan ya da çok zorlu olan bir işlem olduğundan kadının ileride pişman olmasını sağlayacak şekilde genç yaşta olması veya medeni durumunun değişmesi gibi faktörler konusunda kadın detaylı olarak bilgilendirilmelidir. Bu bağlamda doktor, hasta ile aşağıdaki hususları detaylı bir şekilde incelemelidir.
- Geri dönüşümü olan ve geri dönüşümsüz doğum kontrol yöntemlerinin yararları ve zararları, riskleri,
- Tüp bağlatma işleminin ayrıntıları,
- Tüp bağlama esnasında yaşanabilen hatalar, nedenleri ve riskleri,
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunma yolları,
- Tüp bağlatma işlemini yapmak için en uygun zamanın hangisi olduğu (doğumdan kısa bir süre sonra veya başka bir karın cerrahisi ile birlikte, sezaryen doğum sırasında gibi) hususlar incelenerek tüpleri bağlatma kararı verilir.
Eğer kadın, doğumdan kısa bir süre sonra veya sezaryen doğum sırasında tüp bağlatma işlemi yaptırmayacaksa, sonraki dönemlerde işlem yapılamadan en az bir ay önceden doğum kontrol yöntemlerinden etkili olanlardan birisi ile korunmalıdır. Tüp bağlatma işlemi yapılıncaya kadar da güvenilir bir doğum kontrol yöntemi kullanmaya devam edilmelidir.
Tüp bağlatma işlemi hangi şekillerde yapılabilir?
- Kadının yaptığı vajinal doğumun ardından göbek deliğinin altında küçük bir kesi açılarak, yani mini laparotomi ile,
- Sezaryen doğum esnasında,
- Laparoskopi ve kısa süre etkili genel anestezi ile bir ayakta ameliyat olarak tüp bağlatma işlemi yapılabilir.
Tüp bağlatma işlemi yapılmadan önce kadının hamile olup olmadığının tespit edilebilmesi için kanda gebelik testi yapılmalıdır.
Tüp bağlatma işlemi nasıl yapılır?
Tüpleri bağlamak için kadının karnına mini bir kesi açılır. Bu kesiden içeriye bir laparoskop yerleştirilir. Genellikle karın duvarından özel aletler yerleştirmek için ikinci bir küçük delik açılır. Bu araçlar, tüplerin parçalarını yok ederek veya plastik halkalarla veya klipslerle bloke ederek fallop tüplerini kapatmak için kullanılır. Eğer vajinal doğumdan sonra tüp bağlanacaksa, doktor muhtemelen kadının göbeğinin altına küçük bir kesi yaparak rahme ve fallop tüplerine kolayca ulaşır. Ancak sezaryen doğum sırasında tüp bağlanacaksa doktor bebeği çıkarmak için açtığı kesiyi işlem için kullanır.
Tüp bağlatma işleminden sonra neler olur?
Tüp bağlatma işleminde gaz kullanılmışsa, işlem bitince çıkarılır ve birkaç saat dinlendikten sonra hasta evine dönebilir. Kadının doğumdan hemen sonra tüp bağlatma işlemi yaptırması hastanede yatış süresini uzatmaz.
Tüp bağlatma işleminden sonra hasta;
- Kesi yapılan bölgede biraz rahatsızlık,
- Karın ağrısı ve kramp,
- Halsizlik, yorgunluk,
- Baş dönmesi, sersemlik,
- Gaz veya şişkinlik,
- Omuzlarda ağrı hissedebilir.
- Hastaneden çıkmadan önce doktor, işlem sonrası ağrıların yönetimi konusunda bilgi verir ve ağrı kesici reçete edebilir.
- İşlemden en erken 48 saat sonra hasta yıkanabilirken, kesi bölgesini bastırmak, silmekten veya ovmak zararlıdır.
- Doktor aksini söyleyinceye kadar hasta ağır kaldırmaktan ve cinsel ilişkiden kaçınmalıdır.
- Hasta kendini daha iyi hissetmeye başladığında günlük aktivitelerini yavaş yavaş kontrollü olarak yapmaya başlayabilir.
- İşlemde uygulanan dikişler kendiliğinden eriyeceği için onları çıkartmak gerekmez.
- Doktorun önerdiği tarihte randevuya gidip durumu kontrol ettirmek önemlidir.
- Herhangi bir sorun olduğu ve iyileşmediği düşünülürse vakit kaybetmeden doktor aranmalı, bir sağlık kurumuna başvurulmalıdır.
- Özellikle de 38 derece veya daha yüksek ateş, bayılma, şiddetli karın ağrısının devam etmesi veya daha da kötüleşmesi, yarada kanama olması, yaradan kötü kokulu akıntı gelmesi gibi durumlar acilen doktora gitmeyi gerektirir.
Tüp bağlatma işlemi gebelikten % 100 koruma sağlamaz!
Tüp bağlatma işlemi, kalıcı doğum kontrolünün güvenli ve etkili bir yoludur. Ancak her kadın için bu koruma geçerli olmayabilir. Tüp bağlatmadan sonraki ilk yılda 100 kadından 1’i hamile kalabiliyor. İşlem yapıldığı zaman kadının yaşı ne kadar genç ise güvenirliği o kadar düşük olmaktadır.
Tüp bağlatma işleminden sonra gebe kalınması durumunda ektopik, yani dış gebelik riski vardır. Bu durumda döllenmiş yumurta rahme değil de, rahmin dışına, genellikle fallop tüpüne yerleşmiş olur. Dış gebelik durumunda acilen tıbbi tedavi gerekir.
