Yardımcı ürem teknolojileri, düzenli olarak kendini geliştiren, dinamik bir bilim alanıdır. Kısaca, bilimden yardım olarak gebelik elde etmek anlamına gelir. Çoğu durumda, insan vücudunun doğal biyolojik ve fizyolojik süreçlerinin yalnızca bir kopyasıdır. Bununla birlikte, vücudun hücresel düzeyde nasıl çalıştığı daha iyi anlaşıldıkça, yardımcı üreme teknolojilerinde başarı şansı da artmaktadır.
Trombositler; kanın yara iyileşmesi ve doku rejenerasyonunun bir parçasıdır. Trombositler; yaralanan bölgeyi tanımak, iyileştirici kimyasallar salgılamak ve yaranın iyileşme sürecini hızlandırmak gibi görevlere sahiptir. Trombositler yönünden zengin plazma olarak bilinen PRP tedavisi; hastanın kan örneğinin alınması ve kanının trombositler yönünden zengin kısmını ayırmak için laboratuvara gönderilmesini içerir. Trombosit yönünden zengin plazmanın elde edilmesinin amacı; doğal miktarların bu görevde yetersiz kaldığı durumlarda, doğal iyileştirici etkilerini hasarlı dokular üzerinde çoğaltmaktır.
PRP Tedavisi Ne İşe Yarar?
PRP, hastanın kendi kan örneğinin doğrudan bir ürünü olduğu için, herhangi bir yan etkisi olmadan bazı iyileştirici etkiler sağlayabilen, nispeten yeni ve oldukça umut verici bir uygulamadır. PRP, doku onarımında önemli rol oynayan çeşitli büyüme faktörleri açısından oldukça zengindir.
Bu büyüme faktörleri; hücre yenilenmesi gibi doku onarımının anahtar kısımlarında, artan oksijen iletimi ve dolaşımının yanı sıra etkili bir şekilde çalışır. Büyüme faktörlerinin kullanılması yoluyla doku onarımına yardımcı olurken, aynı zamanda iltihalanma karşıtı moleküller ile iltihaplanmaya neden olmadan bunu gerçekleştirme yeteneğine de sahiptir.
Günümüzde PRP; yaşlanma karşıtı tedavilerde, saç uzatmada, ağız tedavilerinde ve dermatolojik uygulamalar da dahil olmak üzere çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır. Yakın zamanda gerçekleştirilen klinik çalışmalarda; PRP’nin kısırlık tedavisinde de yararlı etkilere sahip olabileceği yönünde önemli miktarlarda kanıtlar elde edilmiştir.
Açık bir yaraya sahip olduğumuzda, iltihaplanma etkisi başlar ve yara, bağışıklık sitemi tarafından ödemle iltihaplanır. İyileşme devam ettikçe, yaranın üzerinde sarımsı bir tabaka oluşur. Bu tabaka; beyaz kan hücreleri, kan pıhtıları ve trombositler ile büyüme faktörlerinin bir kombinasyonudur. Kanama ve enfeksiyonu önler, bağ dokusunu yeniler ve bölgedeki hasarı onarır. Aynı prensip ile PRP; büyüme faktörlerini kullanarak gençleştirme ve hücresel boyutta yenileme sağlar.
Yumurtalık Gençleştirmede PRP
Kadınlar arasında en çok merak edilen konulardan biri, menopozun geri döndürülüp döndürülemeyeceğidir. Şuana kadarki veriler, sorunun cevabını “hayır” olarak göstermektedir.
Her kadın, sahip olduğu tüm yumurtalar ile dünyaya gelir ve her adet döngüsünde yumurtalık rezervleri azalma gösterir. Ancak, yapılan son araştırmalarla birlikte, menopoza girdikten sonra bile yumurtalıkların fonksiyonunu yenileme olasılığı olabilir. Amerika’da yapılan son araştırmalara göre; PRP uygulaması, hücreleri oositlere dönüştürmeye yardımcı olabilir. Hayvanlar üzerinde yapılan klinik çalışmalarda elde edilen umut verici verilerde; büyüme faktörlerinin, yumurtalıklarda oosit üretiminin yeniden canlanmasını sağladığı görüldü.
Erken yumurtalık yetmezliği ya da erken menopozun söz konusu olduğu kadınlar, bu tedavi seçeneğinden en fazla yararlanan grup olmuştur. Yine de, kök hücreler dahil olsa bile, yaşın hala önemli bir faktör olduğu unutulmamalıdır.
Kadın Kısırlığında PRP Tedavisi Nasıl Çalışır?
Yumurtalık dokuları için PRP tedavisi; trombositlerin özelliklerine dayanarak, yumurtalıklarda hücresel büyümeyi sağlamayı hedefler. Trombositlerin, yara iyileşmesi ve doku onarımında yer alan bazı büyüme faktörleri açısından zengin olduğu bulunmuştur. Bunlar:
- Epidermal Büyüme Faktörü
- Vasküler Endotelyal Büyüme Faktörü
- Dönüştürücü Büyüme Faktörleri
- İnsülin benzeri büyüme faktörü
- Hepatosit Büyüme Faktörü
Bilinen ve öngörülebilir büyüme faktörü aktivitesine dayanarak; germ hücre hattının uyarılması, PRP tedavisinin beklenen bir faydasıdır. Ancak, bu etkinin ne kadar süre korunabileceği bilinmemektedir. PRP tedavisi ile başarı elde edilmesi için birkaç önemli husus vardır:
- Trombositlerin erken aktivasyonunu önlemek için kan örneğinin antikoagülasyonu
- Yumurtalık enjeksiyonundan önce doğru aktivasyon zamanlaması
PRP tedavisinin uygulanacağı yer de başarı için önemli bir faktördür. Kök hücreler, yalnızca yumurtalık korteksinde bulunur. Yumurtalık korteksine yönelik olmayan herhangi bir tedavi, başarısızlıkla sonuçlanacaktır.
Tedavinin Zamanlaması
Kısırlık sorunu yaşayan çiftlere sunulan herhangi bir tedavide, üreme fizyolojisi akılda tutulmalıdır. Yardımcı üreme için yapılacak herhangi bir işlem; normal üreme fizyolojisine olabildiğinde benzemeyi amaçlamalıdır.
Yumurtalık gençleştirme için yapılan PRP tedavisinde amaç, yumurtalıkların fonksiyonunu eski haline getirmek olmalıdır. Diğer bir deyişle, daha fazla oosit yetiştirmek amaçlanmalıdır. Tedavinin zamanlamasını doğru yapmak, süreci desteklemek için çeşitli aşamalarda hangi işlemlerin yapılması gerektiğini bilmemizi sağlar. Zamanlamanın bilinmesi, ayrıca istenilen sonuçların ne zaman elde edilebileceğini bilmenizi de sağlar.
Yumurtalık Gençleştirmede PRP Tedavisinin Riskleri Var Mı?
PRP tedavisinde yumurtalıkların kendi kan ürünü ile enjekte edilmesi gerektiğinden, pratikte risksiz olduğu söylenebilir. Çünkü, potansiyel olarak zararlı diğer maddeler söz konusu değildir. Bununla birlikte, tıpkı yumurta toplama işleminde olduğu gibi sedasyon gerektirir. Sedasyon altında yumurtalıklara trombositlerin aktarılmasının yan etkileri, işlemden sonra hafif ağrı hissedilmesini içerebilir. Çok nadir olarak, ameliyat sonrasında kanama ve ateş de görülebilir.
PRP Tedavisinin Faydaları Nelerdir?
Yumurtalık gençleştirme için PRP tedavisinin temel faydası; menopoza girdikten sonra bile kendi yumurtalarınızla hamile kalabilmenizdir! Her kadının tedaviye vereceği yanıt farklıdır ve PRP tedavisi her kadında işe yaramayabilir.
İşe yaradığında ve durum tersine döndüğünde bile, gebelik elde etmeye izin vermeyebileceği unutulmamalıdır. Yüzde yüz garantisi olmamakla birlikte; PRP tedavisi, yumurtalık rezervi tükenen kadınlarda bile, kendi yumurtaları ile hamilelik elde etme şansı sunabilen son gelişmedir.
Yapılan klinik uygulamalar ve çalışmalar, PRP tedavisinin şuana kadar çok iyi sonuçlar verdiğini göstermektedir. Bu nedenle, çok az yan etki ve nispeten düşük maliyet göz önünde bulundurulursa, kendi yumurtaları ile hamilelik şansını arttırmak isteyen ve tükenmiş yumurtalık rezervleri olan kadınlar için kesinlikle seçenekler arasında bulunması gereken bir tedavidir.
İşe Yarayıp Yaramadığı Nasıl Anlaşılır?
Zaten menopoza girdiyseniz, PRP tedavisinin adet döngülerinizi geri getirmesi gerekir. Ayrıca, hormon seviyelerinizde de bir artış görmelisiniz. PRP tedavisi gerçekleştirildikten yaklaşık 3 ay sonra, LH ve FSH seviyelerinde ise bir düşüş gözlenmelidir.
Bunlar, yumurtalık gençleştirme için PRP tedavisinin faydalarını gözlemleme şansı vermektedir. Bununla birlikte, her kadının PRP tedavisine eşit şekilde tepki vermediği ve bazı durumlarda, etkilerini göstermesinin 6 aya kadar sürebileceği unutulmamalıdır.
Başlamadan önce; LH, FSH ve AMH seviyeleriniz tespit edilir. Tedavi gerçekleştikten sonra, aynı testlerin 3 ay sonra yenilenmesi istenir. PRP öncesi ve sonrası folikül sayısı da başarılı bir sonuç elde edilip edilmediğinin önemli bir göstergesidir.
