Polikistik over sendromu ya da kısaca PKOS, kadınların üreme çağında karşılaşabildikleri hormonal bir sorundur. PKOS’unuz varsa adet döngüleriniz düzenli olmayabilir veya uzun süren adet kanamalarınız olabilir. PKOS’la birlikte aynı zamanda vücudunuzdaki androjen hormonu seviyeleri çok yüksek olabilir.

PKOS’un nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bu sorun, doğurganlığı etkileyebilmekte ve gebeliği zorlaştırabilmektedir. PKOS’un kısırlığa neden olup olmadığını ve doğurganlığınızı iyileştirmek için neler yapabileceğinizi bu yazıda okuyabilirsiniz.

Polikistik Over Sendromu Nedir?

PKOS, kadınların üreme çağında karşılaşabildikleri hormonal bir sorundur ve doğurganlığı etkileyebilmektedir. PKOS’ta adet düzensizliği, akne, vücutta kıllanma ve diyabet ve yüksek tansiyon açısından daha yüksek riske sahip olma gibi sorunlar görülebilmektedir.

PKOS tedavisi, belirtilere yönelik olarak gerçekleştirilmektedir. PKOS’u olan kadınların gebe kalmaları mümkün olmakla birlikte doğurganlığın iyileştirilmesi için ilaç kullanımı gerekebilmektedir.

PKOS’u olan bazı kadınların yumurtalıklarında birden fazla kist olabilir. Ancak PKOS’u olan her kadında kist olması şart değildir.

PKOS’ta en sık rastlanan belirtiler arasında adet görmeme, düzensiz adet döngüleri ya da uzun süre adet dönemleri yer almaktadır. PKOS’ta görülebilen diğer belirtiler arasında şunlar yer almaktadır:

• Saç dökülmesi
• Akne
• Ciltte koyu lekeler
• Ruh halinde değişiklikler
• Pelvik ağrı
• Vücudun orta bölgesinde kilo artışı

Polikistik Over Sendromu Neden Olur?

PKOS, vücutta üremeyle ilişkili hormonlardaki dengesizlikle ilgilidir. Hormonlardaki bu dengesizlik, zamanında adet olmama ya da hiç adet görmeme gibi yumurtlama sorunlarına yol açabilmektedir.

Vücuttaki hormonlardan bazıları adet döngülerini etkilerken bazıları ise bebek sahibi olma becerisini etkileyebilmektedir. PKOS’ta rol oynayan hormonlar şu şekildedir:

Androjenler: Erkeklik hormonu olarak bilinen androjenler, kadınlarda da bulunmaktadır. PKOS’u olan kadınlarda bu hormon yüksek seviyelerde olabilmektedir.

İnsülin: İnsülin, kan şekerini kontrol eden hormondur. PKOS’unuz varsa vücudunuz insüline gereken tepkiyi veremeyebilir.

Progesteron: PKOS’ta vücutta yeteri kadar progesteron olmayabilir. Progesteron eksikliği sonucu uzun süre adet görmeyebilir ya da adetinizin ne zaman geleceğini tahmin etmede zorluk yaşayabilirsiniz.

Uzmanlar, PKOS’un ortaya çıkma nedenini tam olarak bilmemektedir. Ancak ailenizdeki kadınlarda PKOS varsa sizde de olabilir. Aynı zamanda vücudunuzda çok fazla insülin üretilmesine neden olan bir sağlık sorununuz varsa bu insülin üretimi nedeniyle yumurtalıklarınızın işlevi etkilenebilir.

Kronik inflamasyonun da PKOS’a neden olabileceği düşünülmektedir. Enfeksiyonla savaşmak için vücutta üretilen beyaz kan hücreleri, yumurtalıkların androjen üretmesine neden olabilir. PKOS’u olan pek çok kadında androjen seviyeleri yüksek olmaktadır.

Polikistik Over Sendromu Tedavisi

Doktorunuz, PKOS tedavisinde doğum kontrol hapı kullanmanızı isteyebilir. Bu haplar, östrojen ve progesteron hormonlarının sentetik formunu içermektedir ve androjen üretimini azaltarak adet döngülerini düzenlemeye yardımcı olmaktadır.

Bununla birlikte PKOS için doğum kontrol hapı kullandığınız dönemde gebe kalmanız mümkün olmayacaktır. Yumurtlamanız gereken bu dönemde doktorunuz aşağıdaki ilaçları kullanmanızı önerebilir.

• Klomifen sitrat, adet döngüsünün başlarında alındığında yumurtlamaya yardımcı olabilmektedir.
• Klomifen sitratın yeterli olmadığı durumlarda diyabet tedavisinde kullanılan metformin kullanılması gerekebilir.
• Klomifen sitrat ve metforminin işe yaramadığı durumlarda doktorunuz FSH ve LH hormonları içeren ilaçlar kullanmanızı isteyebilir.
• Diğer ilaçların işe yaramaması durumunda letrozol de kullanılabilmektedir.

Polikistik Over Sendromu Gebeliğe Engel mi?

PKOS, androjenlerin vücutta gerekenden fazla üretilmesine neden olmaktadır. Androjenler normalde kadınlarda östrojen hormonuna dönüştürülmektedir. Ancak PKOS’u olan kadınlarda androjen seviyeleri normalin üzerinde olabilir ve bu da gebe kalmayla ilgili sorunlara yol açabilir.

Androjenlerin kadın vücudunda çok yüksek seviyelerde olması, yumurtaların düzgün bir şekilde gelişmesinin ve düzenli bir şekilde serbest bırakılmasının önüne geçebilir. Yumurtlama doğru bir şekilde gerçekleşmediğinde spermin yumurtayı döllemesi mümkün olmayacağı için gebelik gerçekleşmez.

PKOS’unuz varsa düzenli olarak adet görmeyebilirsiniz. Adet düzensizliği genelde PKOS gibi üreme sistemiyle ilişkili sorunlarda ortaya çıkan ilk belirtilerdendir.

PKOS’un doğurganlığınız üzerindeki etkilerini azaltmak için genel olarak daha iyi beslenebilir, egzersiz yapabilir, sigara içmeyebilir, stresinizi kontrol altına alabilir ve diyabet gibi hastalıklarınız varsa bunları daha iyi yönetebilirsiniz.

Doğurganlığınızı desteklemek için yaşam tarzınızda yapabileceğiniz değişikliklerden bazıları şunlardır:

Sağlıklı kiloda olmak

PKOS’u olan her kadın aşırı kilolu olmasa da PKOS’ta aşırı kilo sıkça karşılaşılan bir sorundur. Bazı kadınlarda çok fazla kilo almak hormonları etkileyebilmektedir. Bu nedenle obez ya da aşırı kiloluysanız, kilo vererek hormon seviyelerinizi normale döndürmeniz mümkün olabilir. Bu da gebe kalmanıza yardımcı olabilir.

Doktorunuz, karbonhidrat ve yağ bakımından düşük bir diyet önerebilir. Ancak kilo vermek herkeste farklı şekillerde gerçekleştiği için bu süreçte bir diyetisyene başvurmanız gerekebilir.

Kan şekerini kontrol altına almak

PKOS’u olan pek çok kadında insülin direnci de vardır. İnsülin direnci, vücudun insülini gerektiği şekilde kullanamamasından kaynaklanmaktadır. İnsülin, kan şekeri seviyelerinde aşırı artışlar ya da azalışlar yaşanmasını engellemeye yardımcı olmaktadır.

Doktorunuz, kan şekerinizi kontrol altına almanız için şekeri ve bazı karbonhidratları daha az tüketmenizi isteyebilir. Tüketebileceğiniz karbonhidratlar arasında meyve ve sebzeler bulunmaktadır. Kaçınmanız gereken yiyecekler arasında ise işlenmiş gıdalar, beyaz un, pirinç, patates ve şeker vardır.

Düzenli egzersiz yapmak

Düzenli egzersiz yapmak, kalori yakmanıza ve kas kitlenizi arttırmanıza yardımcı olur. Bu da insülin direncini azaltarak vücudunuzdaki andojen seviyelerini azaltmaya yardımcı olabilir. Androjen seviyelerinin azalması ile PKOS açısından faydalı olacaktır.