Bir kadının normal menopoz yaşı öncesinde, menopoza girmeden önceki birkaç yılı “menopoza geçiş” dönemini ya da “perimenopoz” olarak adlandırılıyor. Bu dönem, kadınların yaşamında çok önemli ve de zorlu bir dönemdir. Çünkü bu süreçte hormonsal geçişler, değişimler, dengesizlikler fazlaca yaşanır, bunlar da çokça yıpratıcı olabilir. Bu dönemi sağlıklı ve normal bir şekilde atlatan kadın, adet döngüsünün bittiği menopoz dönemine çok daha rahat girer ve menopozu da kolay kabullenir. Kadınların, perimenopoz döneminin başından, menopoza girişe kadarki süreçte, vücutlarındaki östrojen ve progesteron hormonlarının üretimi yavaşlar ve sonunda tamamen biter. Üreme çağının başından beri var olan bu hormonların üretim miktarındaki şiddetli dalgalanmalar kadını ruhen ve bedenen olumsuz etkileyebilmekte ve bazı kadınlarda bu süreç birkaç yılken, bazılarında ise 7 – 8 yıl sürebilmektedir. Elbette ki, ne kadar uzun sürerse, o kadar da yıpratıcı olabilmektedir.

Perimenopoz neden olur?

İnsanın yaşam boyu yaşadığı belli dönemler bulunmakta ve bunlar birbirini takip eder şekilde gerçekleşmektedir. Nasıl ki; bebeklikten çocukluğa, çocukluktan, ergenliğe, ergenlikten gençliğe geçişlerde birtakım sorunlar ve dengesizlikler yaşanıyorsa, üreme döneminin bitişiyle menopoza girmek de epeyce zor olabiliyor. İşte bu geçiş sürecinde perimenopoz yaşanıyor. Şöyle ki; kadınlar üreme çağına girerken adet kanamalarının başladığı ilk dönemlerde geçiş süreci olduğundan hormonsal dalgalanmalar oluyor, işte menopoza giriş öncesinde de bu dalgalanmalar yaşanıyor. Menopoza geçiş sürecinde vücutta östrojen ve progesteron hormonu düzeylerinde yaşanan dalgalanmaların olduğu perimenopoz döneminde, vücutta pek çok değişiklik yaşanır. Bu değişikliklerin temel sorumlusu da hormon salgılarının miktarındaki değişimlerdir.

Perimenopoz risk faktörleri nelerdir?

Hayatın belli dönemlerinde yaşanan belli durumlar var ve aynı cinsiyetten hemen herkes yaklaşık olarak aynı şeyleri yaşıyor. Bu bağlamda normal şartlar altında sağlıklı her genç kız üreme çağına girince yumurtlamaya ve adet görmeye başlar, üreme yetisi bittikten sonra da menopoza girer. Bunlar normalde olması gerekenlerdir. Ama bazı sebeplerden dolayı bazı kadınlar bu sürece diğerlerine göre daha erken yaşta girebilirler ya da geçiş süreci çok daha uzun sürebilir. Burada kadının genel sağlık durumu, genetik özellikleri, yaşam ve beslenme alışkanlıkları onun menopoza girme yaşını ve perimenopoz döneminin ne kadar süreceğini belirleyici etkenlerdir.

Erken menopoz sebepleri nelerdir?

• Genetik özellikler

Anne, abla, teyze gibi ailedeki diğer diğer kadınlar ortalama kaç yaşında menopoza giriyorsa, o yaşlara yakın bir dönemde menopoza girilmektedir. Bundan dolayı da ailesinde kadınlarda menopoza erken girme öyküsü olanlar, erken menopoz konusunda risk taşımaktalar.

• Hiç doğum yapmamış olmak

Doğum yapmanın menopoz yaşını daha normal dönemlere çektiğine dair çalışmalar bulunmaktadır. Çünkü hiç doğum yapmamış olan kadınlar bir tane de olsa doğum yapanlara göre daha erken menopoza girmekteler.

• Kalp hastalıkları

Kalp hastası olan kadınların zamanından daha erken yaşta menopoza girdikleri bilinmektedir.

• Kanser hastalığı ve kanser tedavisi

Kanser hastalığına sahip olan ve tedavi amaçlı kemoterapi gören ya da kasık bölgesine radyoterapi alan kadınlar daha erken yaşta menopoza girerler.

• Rahim alınması ameliyatı

Kanser ve tümörler sebebiyle yumurtalıklar alınmadan rahmi alınan kadınlar, yumurtlama işlemi devam ettiği için menopoza girmez. Ancak bu tür bir ameliyat geçirmiş olmak, kadının normalden daha erken dönemde menopoza girmesin sebep olabilir.

• Rahim ve yumurtalıkların birlikte alınması

Herhangi bir rahatsızlık dolayısıyla rahmi ve yumurtalıkları alınan kadınlar diğerlerine göre daha erken menopoza girer. Yumurtalıkları ameliyatla alınana kadınlar perimenopozal dönemi yaşamadan menopoza girer.

Perimenopoz belirtileri nelerdir?

• Düzensiz adet kanamaları,
• Olması gerekenden daha yoğun ya da hafif şekilde anormal kanamalar,
• Bazı dönemler hiç adet kanaması olmaması,
• Ani sıcak basması,
• Kalp ritminin sık sık değişmesi,
• Ruh halinde ani değişiklikler, dengesizlikler ve aşırı tepkiler,
• Uykusuzluk ve uyku düzeninin bozulması,
• Cinsel isteğin azalması,
• Vajinada kuruluk,
• Aşırı halsizlik, bitkinlik, yorgunluk,
• Nedensiz stres ve gergin ruh hali,
• Depresyon atakları,
• Sıra dışı korku ve kaygı hissi,
• Konsantrasyon zorluğu,
• Unutkanlıklar ve kısa süreli hafıza kaybı,
• Aniden kilo alımı,
• Sonradan oluşan alerjik reaksiyonlar,
• Göğüslerde sıra dışı hassasiyet,
• Vücudun bazı yerlerinde şiddetli karıncalanmalar,
• Ağzın içinde tuhaf bir yanma hissi,
• Diş eti kanamalarının sıklaşması,
• Tırnakların daha kırılgan, hassas ve yumuşak hale gelmesi,
• Kas ve tendonlarda ağrı ve sancı,
• Osteoporoz şikayetleri,
• Vücutta aşırı kıllanma,
• Ani ve yoğun saç dökülmesi,
• Ciltte kaşıntı ve iltihap,
• Kafanın içinde ani elektrik çarpması benzeri bir his,
• Vücut kokusunda değişim,
• Ağzın kötü kokması,
• Kabızlık, hazımsızlık, gaz, şişkinlik gibi sindirim sistemi sorunları,
• Mide bulantısı ve kusma,
• Baş dönmesi, sersemlik ve dengesizlik,
• Kulakta uğultu, çınlama gibi çeşitli sesler olması

Perimenopoz şikayetiyle ne zaman doktora gidilmeli?

Perimenopozun yukarıda sıralanan belirtileri, bazı kadınlarda çok şiddetli yaşanırken, bazılarında daha hafif olur. Bundan dolayı bazı kadınlar, doktora başvururken, bazıları bu değişikliklerle yaşamayı tercih edebiliyor. Şikayetlerin günlük yaşamı olumsuz etkilemesi durumunda doktora başvurmak en doğrusudur.

Perimenopoz nasıl teşhis edilir?

Perimenopoz, bir geçiş dönemi olduğu için şikayetlerle doktora başvurulduğunda yapılan tek bir test ile bu teşhis edilemez. Perimenopozun teşhis edilebilmesi için kadının yaşı, adet görme durumu ve vücuttaki bir takım değişiklikler ve de yaşanan şikayetler aynı anda değerlendirilmeli ve hormon değerlerine bakılarak teşhis konmalıdır.

Perimenopoz nelere sebep olabilir?

• Düzensiz adet kanamaları,
• Adet döneminde ağrı ve sancı,
• Günde 8 – 10 tane ped veya tampon kadar fazla kanama,
• 7 – 8 günden daha uzun süren kanamalar,
• Adet dönemi dışında olan ara kanamalar,
• İki adet kanaması arasının 21 günden daha kısa, 35 günden daha uzun olması

Perimenopoz nasıl tedavi nasıl edilir?

Adet düzensizliklerinde kadının vücudundaki hormonsal dengeyi sağlayabilmek adına doğum kontrol hapları kullanılması uygundur. Bu haplar ile genellikle adet düzeni sağlanırken, sıcak basması ve vajinal kuruluk gibi şikayetler de yavaş yavaş azalabilir. Ayrıca kadının daha sağlıklı bir beslenme ve fiziksel açıdan daha aktif bir yaşam, düzenli egzersiz gibi tedavi edici yaklaşımlar da faydalı olur.

Perimenopoz şikayetlerini azaltmak için öneriler

Perimenopoz dönemindeki şikayetleri azaltmak için en başta; daha sağlıklı ve doğal beslenmek ve yaşam alışkanlıklarını sağlıklı yönde değiştirmek önerilir.

Sağlıklı beslenmek gerekir!

Sağlıklı ve doğal beslenmek tüm yaşam boyunca temel yaklaşım olmalıdır. Bu sayede tüm vücut sistemleri korunabilir, geliştirilebilir. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları, vücuttaki hormonların salgılanma düzeylerini de dengelemeye yarımcı olduğu için çok önemlidir. Özellikle de menopoz yaşı yaklaştığında kemik erimesi ve kalp hastalıkları riski arttığı için sağlıklı beslenme daha önemli hale gelir. Bu bağlamda daha az yağlı, bol lifli, protein oranı yüksek beslenmeli, sebze-meyve ve tahıl ağırlıklı olan beslenme programı izlenmelidir. Bu süreçte özellikle de kalsiyum bakımından zengin gıdalar tercih edilmeli, alkollü ve kafeinli içeceklerden uzak durulmalıdır.

Fiziksel açıdan hareketi artırmak gerekir!

Menopoz yaşı yaklaştıkça, hatta 35 yaşından sonra her gün düzenli olarak yapılan egzersizler sayesinde kilo almak önlenebilir, uyku düzeni daha iyi olur, kaslardaki gerginlik ve ruhsal sıkıntılar azalır. Bu bakımdan perimenopoz ve menopoz dönemlerini daha rahat geçirmek için fiziksel olarak daha aktif olmak önerilir.