Kısırlık, hem erkek hem de kadından kaynaklanabilen bazı sorunların gebeliğe engel olmasıdır. Sık ve düzenli olarak bir yıl kadar korunmasız cinsel ilişkiye girilmesine rağmen gebelik gerçekleşmiyorsa kısırlık söz konusu olabilir. Kısırlık, bebek sahibi olmak isteyen çiftler için üzücü bir durum olmakla birlikte günümüzde bebek sahibi olmaya yardımcı pek çok tedavi seçeneği bulunmaktadır.

Kısırlık Belirtileri

Kısırlığın belirtilerinden çoğu, altta yatan başka hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Hem kadınlarda hem de erkeklerde kısırlığa neden olabilen pek çok sağlık sorunu bulunmaktadır. Bu nedenle kısırlığın belirtileri birbirinden farklı olacaktır. Bu nedenle yaşadığınız herhangi bir belirtiden dolayı endişe duyuyorsanız, bir an önce doktora gitmeyi ihmal etmemelisiniz.

Kadınlarda Kısırlık Belirtileri

Kısırlık, kadınlarda ve erkeklerde farklı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Kadınlarda kısırlık belirtilerinden bazıları şunlardır:

Adet düzensizliği

Ortalama bir adet döngüsü 28 gündür. 28 günden biraz daha uzun veya biraz daha kısa olan adet döngüleri de düzenli oldukları sürece normal kabul edilmektedir. Örneğin, adet döngüsü 30 gün olan bir kadının bir sonraki adet döngüsü 34 günse bu genelde normaldir ve adet düzensizliği olduğunu göstermez. Bununla birlikte adet döngüleri çok fazla değişiklik gösteriyor ve ne zaman adet göreceğini tahmin etmek mümkün olmuyorsa adet döngülerinin düzensizliğinden söz edilebilir. Adet düzensizliği, hormon sorunlarıyla ya da polikistik over sendromu (PKOS) ile ilişkili olabilir. Bunlar kısırlığa yol açabilen sorunlardır.

Ağrılı adet dönemleri

Kadınların pek çoğu adet dönemlerinde adet sancıları yaşamaktadır. Bununla birlikte adet sancıları günlük yaşamı zorlaştırıyorsa çikolata kisti söz konusu olabilir.

Adet görmeme

Her kadının ara sıra adet görmediği zamanlar olabilir. Stres ve yoğun antrenman yapmak gibi faktörler, geçici olarak adet görmemeye neden olabilmektedir. Ancak aylardır adet görmüyorsanız bu durumu normal kabul etmemeli ve doktorunuzu ziyaret etmemelisiniz.

Hormonlarda dalgalanma olduğunu gösteren belirtiler

Hormonlarda dalgalanma olması, doğurganlıkla ilgili sorunlar olduğuna işaret ediyor olabilir. Bu nedenle cilt sorunları, cinsel istekte azalma, yüz tüylerinde artma, saçlarda dökülme ve kilo artışı gibi belirtileriniz varsa doktora gitmeniz gerekir.

Cinsel ilişki sırasında ağrı

Bazı kadınlar tüm cinsel ilişkilerinde ağrı yaşamalarına rağmen bu durumu normal kabul ederler. Ancak cinsel ilişki sırasında ağrı yaşamak normal değildir. Cinsel ilişkide ağrının nedeni hormon sorunlarından çikolata kistine ve daha pek çok sağlık sorununa bağlı olabilir.

Erkeklerde Kısırlık Belirtileri

Erkeklerde kısırlık belirtileri, kadınlardaki belirtilerden farklıdır. Erkeğin kısırlık sorunu yaşıyor olabileceğini gösteren belirtilerden bazıları şunlardır:

Cinsel istekte değişme

Erkeklerde kısırlığın nedeni hormonlardan kaynaklanıyor olabilir. Hormon üretimindeki sorunlar ise cinsel isteksizliğe neden olabilir ve kısırlık belirtisi olarak ortaya çıkabilir.

Testislerde ağrı ya da şişkinlik

Testislerde ağrı ya da şişkinliğin pek çok nedeni olabilir. Bu nedenlerden bazıları kısırlığa neden oluyor olabilir.

Ereksiyonu sürdürmede zorluk

Ereksiyonu sürdürme genelde hormon seviyeleriyle ilişkilidir. Bu nedenle hormonlarda yaşanan azalma, bebek sahibi olmayı zorlaştırıyor olabilir.

Ejakülasyonla ilgili sorunlar

Ereksiyon gibi ejakülasyonla ilgili sorunlar da kısırlığa işaret ediyor olabilir.

Testislerin küçük olması

Spermler, testislerde üretilmektedir. Bu nedenle testis sağlığı, erkek doğurganlığı açısından önemlidir. Testislerin küçük ya da sıkı olması, sağlık sorunlarına işaret ediyor olabileceği için bu durumda doktora gitmek gerekir.

Kısırlığın Nedenleri

Gebelik için yumurtlama ve döllenme süreçlerinin doğru bir şekilde gerçekleşmesi gerekir. Kısırlık bazı kadın ve erkeklerde doğuştan bir sorun olmakla birlikte bazen kişilerde sonradan da ortaya çıkabilir.

Kısırlık, eşlerden birini etkileyen bir sorun olabileceği gibi ikisini de etkiliyor olabilir. Kısırlığın nedeni bazen belirlenememekle birlikte erkeklerde ve kadınlarda kısırlığa neden olabilen bazı sorunlar bulunmaktadır.

Erkekte Kısırlık Nedenleri

Erkekte kısırlığa neden olabilen faktörlerden bazıları şunlardır:

Sperm üretiminde ya da fonksiyonunda anormallik

İnmemiş testis, genetik bozukluklar ya da diyabet gibi sağlık sorunlarıyla birlikte klamidya, bel soğukluğu, kabakulak veya HIV gibi enfeksiyonlar nedeniyle görülebilir. Testislerdeki damarların genişlemesi de sperm kalitesini etkileyebilir.

Spermin gönderilmesinde sorunlar

Erken boşalma gibi cinsel sorunlar ya da kistik fibröz gibi genetik hastalıklar veya testislerde tıkanıklık gibi yapısal sorunlar, spermin gönderilmesinde sorunlar yaşanmasına neden olabilir.

Çevresel faktörlere maruz kalmak

Pestisit gibi kimyasallar ya da radyasyon, spermle ilgili sorunlar yaşanmasına neden olabilir. Aynı zamanda sigara, alkol, uyuşturucu madde, steroid ile bakteriyel enfeksiyonları, yüksek tansiyonu ve depresyonu tedavi etmek için kullanılan ilaçlar da doğurganlığı etkileyebilir.

Kanser ya da kanser tedavisi

Radyoterapi ya da kemoterapi gibi kanser tedavileri ile kanser, sperm üretimini etkileyerek kısırlığa neden olabilmektedir.

Kadında Kısırlık Nedenleri

Kadında kısırlığa neden olan faktörler şu şekildedir:

Yumurtlama bozuklukları

Yumurtlamayla ilgili yaşanan sorunlar, PKOS gibi hormonal sorunlardan kaynaklanıyor olabilir. Tiroit hormonuyla ilgili yaşanan sorunlar, adet döngüsünü etkileyebilir ya da kısırlığa neden olabilir. Yumurtlamada sorunlar neden olmasına neden olan diğer faktörler arasında çok fazla egzersiz yapmak, yeme bozuklukları ve tümörler bulunabilir.

Rahimde ya da rahim ağzında anormallikler

Rahimde ya da rahim ağzındaki anormallikler, gebe kalmayı zorlaştırabilir. Rahim miyomları ise fallop tüplerini tıkayarak ya da döllenen yumurtanın rahme tutunmasını engelleyerek kısırlığa yol açabilir.

Fallop tüpünde hasar ya da tıkanıklık

Fallop tüpünde hasar ya da tıkanıklık, inflamasyon sonucu görülebilir. İnflamasyon ise pelvik inflamatuar hastalık sonucu ortaya çıkmaktadır.

Çikolata kisti

Rahim içine ait dokunun rahim dışında gelişmesi sonucu fallop tüplerinin, yumurtalıkların ve rahmin işlevleri etkilenebilir.

Erken yumurtalık yetmezliği

Erken yumurtalık yetmezliğinde yumurtalıklar yumurta üretimini durdurur ve adet kanaması 40 yaşından önce kesilir. Yumurtlama olmadığında gebelik mümkün değildir.

Pelvik yapışıklıklar

Organları birbirine bağlayan skar dokular olan yapışıklıklar, enfeksiyon ya da çikolata kisti gibi sorunlar sonrası ortaya çıkabilir.

Kanser ya da kanser tedavisi

Özellikle üreme sistemiyle ilgili kanserler doğurganlığı etkileyebilmektedir. Kanser için görülen radyoterapi ve kemoterapi de doğurganlığı etkileyebilir.

Kısırlık Tedavisi

Doğurganlığınızla ilgili sorunlarınız varsa doktorunuz bebek sahibi olmanızı engelleyen nedenlere bakarak size özel bir tedavi planı oluşturacaktır. Kısırlık tedavisinde faydalanılan başlıca yöntemler şunlardır:

İlaç tedavisi

İlaç tedavisi ile yumurtlama teşvik edilebilir veya erkeğin doğurganlığı desteklenebilir. Kısırlık tedavisinde kullanılan ilaçların bazı yan etkileri olabileceği için ilaç tedavisi görmeden önce doktorunuzla tüm detayları konuşmanız gerekir.

Ameliyat

Fallop tüplerde tıkanıklık, çikolata kisti, miyomlar, PKOS ve sperm kanalları tıkanıklığı gibi sorunlarda ameliyat ile kısırlığa neden olan sorunlar tespit edilebilir ve çiftlerin bebek sahibi olmaları mümkün olabilir.

Yardımcı üreme teknikleri

Çiftlerin ihtiyaçlarına göre aşılama ya da tüp bebek tedavisinden yararlanmaları gerekebilir. Aşılamada erkekten alınan sperm, ince bir plastik tüp yardımıyla rahim ağzından geçilerek rahme yerleştirilir. Tüp bebek tedavisi ise bundan daha karmaşık bir tedavidir. Tüp bebek tedavisinde kadından alınan yumurta ile erkekten alınan sperm bir araya getirilir ve laboratuvar ortamında döllenmenin gerçekleşmesi beklenir. Döllenmiş yumurta sonrasında rahme transfer edilerek döllenmenin gerçekleşmesi beklenir.

Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?

Çiftler kısırlık için genelde bebek sahibi olmaya çalışıp da olamadıkları zaman doktora gitse de kadınların aşağıdaki belirtilerle karşılaşmaları durumunda bir an önce doktora gitmeleri gerekir:

• 35 yaşın üzerinde olmak ve gebe kalmayı altı aydan uzun bir süredir deniyor olmak
• 40 yaşın üzerinde olmak
• Adet düzensizliği ya da adet görmeme
• Aşırı ağrılı adet dönemleri
• Çikolata kisti ya da pelvik inflamatuar hastalık teşhisi almış olmak
• Tekrarlayan düşük yaşamış olmak
• Kanser tedavisi görmüş olmak

Erkeklerin ise aşağıdaki belirtilerle karşılaşmaları durumunda doktora gitmeleri gerekir:

• Düşük sperm sayısı ya da spermle ilgili başka sorunlar
• Testisler, prostat ya da cinsellikle ilişkili sorunlar yaşamak
• Kanser tedavisi görmüş olmak
• Testislerin küçük olması ya da skrotumda şişkinlik
• Ailede kısırlık sorunu olan kişilerin olması