İnmemiş testis, testis torbasına yani skrotuma, penisin altında duran deri kesesine fetüs gelişimi sırasında inmemiş olan testis anlamına gelmektedir.

Amerikan Üroloji Derneği’ne göre normal zamanında doğmuş olan erkek bebeklerin %3-4’ünde ve erken doğum yaşayanların %21’inde inmemiş testis bulunuyor. Genel olarak sadece bir testis inmez. Her iki testisin de inmediği vakalar %10 civarındadır.

Rahatsızlığın tıbbi adı kriptorşidizm olarak geçmektedir. Yenidoğan erkeklerdeki en yaygın endokrin problemlerden ve doktorların doğumda teşhis edebilecekleri en yaygın genital rahatsızlıktır.

İnmemiş testis genellikle kendisini doğumun ardından bir kaç ay içerisinde düzeltir. Ancak bazen bebeğin testisini skrotuma indirmek için ameliyat gerekli olabilir.

İnmemiş Testis Nedir?

İnmemiş testis, bir veya iki testisin birden bebeğin anne karnında gelişimi esnasında skrotuma inmemesi ile oluşur.

Gebelik sırasında testisler karın bölgesinde oluşurlar ve sonra aşamalı şekilde bir kanaldan geçerek gebeliğin sekizinci ayında skrotuma inerler.

Skrotum, penisin altında bulunan küçük bir deri kesesidir.

Testisler ise erkek üreme sisteminin bir parçası olan oval şekilli organlardır.

Testisler üreme için hayati olan spermleri üretirler. Ayrıca testosteron üretirler ve bu hormon erkek cinsel gelişiminde temel bir rol oynar.

Belirtileri Nelerdir?

İnmemiş testisler görünür veya görünmez olabilirler.

Görünür denildiğinde, doktorun testisi fizik muayene sırasında hissedebilmesi ifade edilir. İnmemiş testis vakalarının %80’i görünürdür.

Testis genellikle inguinal kanalın sonunda bulunur ve bu kanal spermatik kordonu penis ve skrotuma doğru taşır.

Eğer doktor inmemiş testisi hissedemezse, şunlar mevcut olabilir:

• Karın: İnmemiş testis için en az yaygın olan konum karındır.
• İnguinal: Testis inguinal kanala gelmiştir ancak dokunma ile hissedilemeyecek kadar yukarıdadır.
• Atrofik: Testis ya çok küçüktür ya da hiç oluşmamıştır.

Risk Faktörleri

Aşağıdaki faktörler inmemiş testis riskinin artmasına sebep olabilirler:

• erken doğum, doğum ne kadar erken olursa risk o kadar artar
• düşük doğum ağırlığı, riski iki veya üç katına çıkarabilir
• Down sendromu ve bebek gelişimini yavaşlatan diğer rahatsızlıklar
• ailede genital gelişim problemlerine dair bir geçmiş olması
• annenin gebelikte tütün ürünleri kullanımı

Sebepleri Nelerdir?

Erken dönemde tüm bebeklerin erkek veya dişi üreme organlarına doğru gelişebilen yapıları vardır.

Çocuk cinsiyet kromozomlarını anne ve babasından alır. Bunlar bir çift DNA molekülüdür. Dişi fetüste kromozomlar XX, erkek fetüste ise XY olacaklardır.

Fetüs gelişirken XY geni testislerin gelişimini destekler. Bunlar erkek üreme sisteminin gelişimini destekleyen hormonlar üretimini sağlarlar ve böylece kadın gelişimine engel olurlar.

Bilimadamları testislerin yanlış şekilde gelişmeye başlayabileceklerini belirtiyorlar.

Anormal genital gelişim aynı zamanda androjen duyarsızlık sendromundan, yani XY fetüslerin testosteron gibi erkeklik hormonlarına tepki vermemesi sonucunda da ortaya çıkabilir.

Androjen duyarsızlık sendromuna sahip olan yenidoğanlarda kadın özellikleri vardır, yani kısa, keseli bir vajina olabilir ama rahim, yumurtalıklar ve fallop tüpleri yoktur. Testisler karında veya inguinal kanalda bulunabilirler.

Uzmanlar inmemiş testis vakalarının büyük kısmının genetik, anne sağlığı ve bazı çevresel faktörlerin bir toplamından kaynaklandığına inanıyorlar. Bu çevresel faktörler hormon dengesinde bozulmaya, fiziksel değişimlere ve testis gelişimi ile alakalı sinirsel aktivitelerde bozulmaya sebep olabilirler.

Ancak inmemiş testislerin kesin sebebi şimdilik bilinmiyor.

Teşhis Süreci

İnmemiş testis için doktor bebeği genellikle rahatlaması için sıcak bir ortama koyar. Skrotum çevresindeki derinin gevşemesi, operasyonu daha kolay hale getirir.

Vakaların %20’sinde doktor testislerin yerini çocuk artık yenidoğan olmayana kadar tespit edemez.

Eğer testis görünmez durumdaysa, ultrason taraması yerini gösterebilir. Ancak doktorlar bu adımı genellikle gereksiz görürler. Bazı durumlarda daha fazla test için pediyatrik ürolog adlı uzmanın görüşü gerekebilir.

Uygulanabilecek bazı testler şöyle:

• Kontrast maddesi ile MR taraması: Doktor maddeyi iğne ile kana verir ve böylece testisin karın veya kasık bölgesinde olduğuna dair daha net bir görüntü alınır.
• Laparoskopi: Doktor karındaki küçük bir kesikten ince bir tüp ve kamera sokar. Gerekli olursa aynı araçla düzeltme operasyonu uygulanabilir.
• Açık ameliyat: Çok nadirdir ve karmaşık vakalarda cerrah bu yöntemi karnı doğrudan keşfetmek için kullanır.

Eğer her iki testis de inmemişse, doktor cinsiyet kromozomlarının görülmesi için genetik test talep edebilir.

Genetik olarak dişi olan bazı bebeklerin dış genital organları erkek gibidir veya belirsizdir. Doktor bu durumda şunları yapabilir:

• inmemiş testis veya yumurtalık görmek için ultrason kullanabilir
• kan ve idrar testi ile hormon düzeylerine bakabilir
• genetik testler ile cinsiyet kromozomlarını tanımlayabilir

Tedavi Nasıldır?

İnmemiş testise sahip olan bebeklerin yarısında testisler 3 ay içerisinde kendi kendilerine inerler.

Ancak her 100 bebekten 1 veya 2 tanesinde testis bebek 6 aylık olduğunda hala inmemiştir. Bu durumda tedavi gerekir.

Orşidopeksi

Bu yöntemde cerrah inmemiş testisi kurtarır ve skrotuma yerleştirir.

Çocuk genelde 6-18 ay arasındayken işlem gerçekleştirilir. İşlemin çocuk 2 yaşına gelmeden yapılması gerekir çünkü gecikmeler uzun vadede kısırlık ve testis kanseri riskinde artışa sebep olurlar.

Kısırlık bir risktir çünkü testislerin sperm üretmek için belli bir sıcaklıkta olmaları gerekir. Örneğin testisler inguinal kanalın içerisinde kalırlarsa, yüksek sıcaklıklar sperm üretimini bozabilir.

Orşidopeksi esnasında cerrah karın bölgesinde küçük bir kesik açar ve küçük aletler kullanarak testisleri inguinal kanaldan skrotuma doğru indirir. Bunun için ikinci bir kesik gerekir.

Cerrah sonrasında testisin tekrar yukarı çıkmasına engel olmak için kanalı kapatır. Çoğu durumda bebek aynı gün evine dönebilir.

Komplikasyonlar Nelerdir?

Eğer testis inmezse, sıcaklıklar nedeniyle sperm adetleri veya kalitesi bozulabilir.

Testis kanseri inmemiş testisin bir diğer komplikasyonudur ama risk %1’den azdır. İki rahatsızlık arasındaki bağlantı henüz tam olarak açık değil.

İnmemiş testis aynı zamanda testis dönmesi riskini de arttırır. Bu durum spermatik kordonun dönmesi sonucunda ortaya çıkar.

Spermatik kordonda sinirler, damarlar ve sperm taşıyan tüpler vardır. Eğer hızlıca tedavi edilmezse dönmüş olan testis kaybedilir.

Ayrıca inmemiş testis kasıkta bulunuyorsa, bölgedeki kemiklerin baskısı ona zarar verebilir.

Son olarak, orşidopeksinin tüm testis operasyonları gibi, vas deferens adı verilen testisleri üretraya bağlayan tüpe hasar verme ihtimali her zaman mevcuttur.

Sonuç Olarak

İnmemiş testis yaygın ve tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır ve bir veya iki testisin fetüs gelişim aşamasında skrotuma inmemesi ile kendini gösterir.

Vakaların %50’sinde durum tedavi olmaksızın geçer. Ancak bazı bebeklerde orşidopeksi adı verilen operasyon gerekli olabilir.

Eğer inmemiş testis tedavisi zamanında uygulanmazsa, yaşamın ilerleyen dönemlerinde kısırlık riski vardır. Operasyonun riskleri olsa da genel sonuç iyidir.