Vücutta oluşan bir kistin içerisinde kanama olması durumunda hemorajik kist meydana gelir. Yani hemoraljik kist, kistin içinde kanama olması durumudur. Foliküler veya korpus luteumda kanama olduğunda vücudun yumurtalıklarında oluşan doku benzeri yapıların bir küme haline gelmiş şekli hemorajik kisttir. Yumurtalıklarda bu durum yaşandığında hemorajik yumurtalık kisti olarak adlandırılan sorun ortaya çıkar. Hemorajik kistlerin gelişimi aslında çok yaygındır ve normal vakalarda zararlı semptomlara neden olmaz. Ancak adet dönemlerinde veya cinsel ilişki sırasında olası kanserli hücrelerin oluşmasını önlemek için kademeli olarak artan ağrılar olması durumunda doktora başvurmak ve tıbbi yardım almak önemlidir.

Hemorajik kist risk faktörleri nelerdir?

Hemorajik kist, aslında herkeste gelişebilirken, oluşma riski birçok faktöre bağlı olabilir:

• Daha önceden kistle ilgili sorunlar yaşanmış olması ve tedavi edilmemiş olması kistlerin tekrar ortaya çıkma riskini yükseltir. Bu bakımdan kist geçmişi olanlar, düzenli olarak doktor kontrollerine gidiyor olmalılar.
• Yumurtalık kistleri, genellikle adet kanamaları düzensiz olan kadınları etkilemektedir. Bir kadının adet düzensizliği yaşaması demek, adet döngüsünün normalden daha uzun veya daha kısa olması ve bazen bir veya iki ay kanama olmadan geçebilmesi demektir. Her iki durumda da adet kanalından kan akışı çok ağır olabilir ve kan pıhtılaşmasıyla birlikte kist olma riski de vardır.
• Yumurtalık kistleri, üreme problemi olan kadınlarda görülebiliyor ve erken dönemde teşhis edilmez ve tedaviye başlanmazsa kanser hücreleri gelişebilir.
• Bir kadının yumurtlama sürecinin başarısız olması durumunda polikistik over sendromu yaşanırsa, tedavi edilmesi gereken yumurtalık kistleri gelişme riski yüksektir.
• Aşırı kilolu ve obez olmak; yumurtalık kistleri oluşumuna, yumurtalıklarda oluşabilecek ekstra dokular ve yağ nedeniyle katkıda bulunmaktadır.
• Adet dönemleri kadınlar arasında farklılık gösterir. Normalden çok erken dönemde adet görmeye başlayan kadınlarda yumurtalık kistleri oluşma riski daha yüksektir.
• Hemorajik kistlerin meme kanseri tedavisi gören kadınlarda gelişme riski daha yüksektir. Çünkü meme kanseri tedavisinde kullanılan tamoksifen gibi ilaçların hemorajik kist gelişmesi riskini artırdığı bilinmektedir.
• Hipertiroidi sorunu bu kistlerin oluşumuna katkıda bulunabilmektedir.
• Endometriozis sorunu, uterus ve yumurtalıkların yüzeyinde doku oluşumu olup, yumurtalık kistlerinin oluşmasında çok önemli bir nedendir.

Yukarıda sıralanan nedenlerden biri ya da birkaçına sahip olmak, hemorajik kist oluşma riskini artırmaktadır.

Yumurtalık kistlerinin türleri nelerdir?

Fonksiyonel kistler, folikül kisti ve korpus luteum kisti olmak üzere üç çeşit yumurtalık kisti bulunmaktadır.

• Fonksiyonel kistler: En sık görülen kistlerdir ve nadir durumlarda kanser sonucunda oluşur.
• Follikül kisti: Olgun foliküllerin çöküşü veya yumurtlama işlevinin başarısızlığı dolayısıyla oluşur. Folikül kistleri kopma durumunda şiddetli ağrıya neden olabilir.
• Korpus luteum kisti: Hücrelerden oluşan kesecik bazı durumlarda sıvı ile dolar ve vücut tarafından yok edilemediğinde kistik oluşum meydana gelir.

Kanamayla sonuçlanan hemorajik kist

Fonksiyonel olmayan kistler, yumurtalıklarda oluşan birkaç önemsiz kisttir. Bunlar endometriozis, kistadenom, teratom veya dermoid kisler ve polikistlerdir, çoğunlukla zararsızdır ve kendiliğinden de kaybolabilir.

• Endometriyosiz

Üreme çağındaki kadınlarda her ay olası bir gebelik için kalınlaşan, hazırlanan rahim içi dokusunun rahim dışında gelişmesi durumudur. Rahme bağlanan dokulardan oluşur.

• Kistadenom

Yumurtalıkların dış kısmında oluşan sıvı dolu keseye kistadenom adı verilir. Bunlar zaman içinde büyüyebilir ve bulunduğu bölgede ağrıya neden olabilir. Kistadenomların kalın mukus içerenleri müsinöz olarak adlandırılırken, ince sıvı içerenlere ise seröz kistadenom adı verilir.

• Teratom veya dermoid kistler

Kadının yumurtalıklarında saç, doku ve yağdan oluşabilen kistlerdir.

• Polikistler

Kadında herhangi bir sebeple yumurtlama olmadığında polikistler oluşabilir.

Hemorajik kist nasıl görünür?

Hemorajik kist şüphesinde doktor ultrason muayenesi yaptığında kist tespit edilebilir. Hemorajik kistlerin görüntüsü içinde bulunduğu farklı aşamalara ve kistin oluşum süresine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Hemorajik kistlerin görünümünü etkileyen hususlar aşağıda anlatılmaktadır.

• Hemorajik kist, özellikle fibrin materyali sarmal yapı halindeyse bir balık ağı şeklini alabilir veya ince bir retiküler desen oluşturmuş olabilir.
• Kan pıhtılaşmasının homojen olmayan bir şekilde ortaya çıkması durumunda genel pıhtı oluşumuna neden olabilir.
• Kanama sırasında bulunan materyalin çökmesi, kistin yumurtalıkta bir sıvı enkazı gibi görüntü oluşturmasına neden olabilir.
• Hastanın özellikle pelvik bölgesi boyunca kanama varsa ve aynı zamanda bu durumda ektopik hamilelik (dış gebelik) riski varsa kistler kopmuş gibi görünebilir.
• Pıhtı oluşumu sırasında ekojenik materyalin varlığından dolayı katı yumurtalık neoplazmı şeklini alabilir.

Yumurtalıktaki kistin belirtileri nelerdir?

Yumurtalık kistleri ortaya çıktıklarında genellikle normal olmakla birlikte, ilerleyen süreçte yumurtalık kanseri ve diğer üreme sağlığı sorunları için tehlike yaratan çeşitli belirtiler de ortaya çıkabilir. Yumurtalık kistleri kesinlikle ciddiye alınması gereken, yakından takip edilmesi gereken oluşumlardır. Bu kistlerin yarattığı semptomlar genel olarak;

• Alt karın bölgesinde şişkinlik veya şişmeye eşlik eden ciddi karın ağrısı,
• Adet dönemleri arasındaki ara kanamalar,
• Adet düzeninde değişiklikler,
• Sırt ve uyluk bölgelerinde ağrı,
• Göğüslerde hassasiyet, dolgunluk hissi,
• Zaman zaman mide bulantısı ya da kusma,
• Cinsel ilişki esnasında ağrı, acı hissi,
• Bağırsak hareketinde zorluklar, sık sık kabızlık,
• Adet kanamasında önce ve adet sırasında keskin pelvik ağrılar şeklinde sıralanabilir.

Yukarıdaki şikayetler önemlidir ve hastanın yaşamını olumsuz etkilemektedir. Bu sebeple de şikayetler hissedildiğinde vakit kaybetmeden doktora başvurmak önerilir. Zira sorun daha ciddi bir aşamaya gelmeden önce her türlü semptoma dikkat edilmeli, aksi halde şikayetler artacak ve sorun daha şiddetli hale gelecektir. Özellikle de nefes alma sıklığında artış, nefes alıp verirken zorlanma, keskin ve ani pelvik ağrı, baş dönmesi ve bayılma gibi durumlarda vakit kaybetmeden tıbbi yardım istemek gerekir. Çünkü bu şikayetlerin yaşandığı aşamada, kistlerde hastanın sağlığını çok ciddi derecede tehdit edecek önemli sonuçlar doğurabilecek bir durum söz konusu olabilir.

Hemorajik kistler nasıl tedavi edilir?

Hemorajik kistlerin tespiti için en doğru yol ultrason muayenesidir. Özellikle de kanayan hemorajik kistler, ultrason görüntüleme yöntemiyle kolaylıkla teşhis edilir.  Hemorajik kistler genellikle ortalama olarak 5 cm büyüklüğünde olur. Genel olarak bakıldığında hemorajik kistler aslında kanama oluşturmadan ve herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmadan 1 ya da 2 ay içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak nadiren de olsa kistlerin patlaması veya yırtılması nedeniyle karın içerisinde kanama ve şiddetli pelvik ağrı oluşur ve bunun sonucunda müdahale bazen ameliyat gerektirecek kadar ilerleyebilir. Bu bakımdan kist varlığından şüphe edildiğinde doktora başvurulmalı ve kist tespit edildiyse de sık aralıklarla kontrol edilmelidir.

Hemorajik kistlere cerrahi müdahale, karın içerisinde çok fazla kan birikmesiyle gelişen acil durumlarda açık ameliyat şeklinde yapılabilir. Ancak genel olarak kapalı ameliyat ile hemorajik kistlerin alınması yoluna gidilir. Ultrason muayenesinde tespit edilen kanayan kist ameliyatla alınır ve kanama bölgesi temizlenerek kanama durdurulur. Çok sık olmamakla birlikte bazı kadınlarda hemorajik kistin alınması işleminde yumurtalıkların tamamen alınması yoluna gidilebilir.

Hemorajik kist saptandığında tedavi için doktor, fonksiyonel hemorajik kistlerde yumurtlama (ovülasyon) ve yeni kist oluşumunu önlemeye yardımcı olacak ilaçlar reçete eder. Genellikle de hormonal doğum kontrol haplarının kullanımı önerilir.