Sağlıklı bir hamilelik için her anne adayının uygulaması gereken bazı şeyler bulunuyor. Hamilelik döneminde sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek için şunları yapmanız gerekecektir:
- Sağlıklı kilo artışı
- Dengeli beslenme
- Düzenli egzersiz
- Vitamin ve mineral takviyeleri
Hamilelikte özellikle beslenme konusu çok önemlidir. Dengeli beslenerek her besin grubundan yeterli miktarda almanız gerekmektedir. Taze meyve ve sebze, tavuk, balık, fasulye ve mercimek gibi sağlıklı gıdalar tüketerek sağlıklı bir hamilelik dönemi yaşayabilirsiniz.
Dengeli beslenmenin yanı sıra hamilelik boyunca aldığınız vitamin ve minerallere de dikkat etmelisiniz. Hamilelikte önemli olan ve yeteri kadar alınması gereken vitaminlerden bir tanesi de D vitaminidir.
İnsan vücudu, güneşe maruz kalması ile birlikte D vitamini üretir. Ayrıca bazı gıda ve takviyeler ile D vitamini alımının arttırılması da mümkündür.
D vitamini, diş ve kemiklerin sağlığını korumak da dahil olmak üzere pek çok nedenden dolayı oldukça önemlidir. Ayrıca tip 1 diyabet de dahil çok sayıda hastalık ve rahatsızlığa karşı koruma sağlamaktadır.
Vitamin olarak bilinmesine rağmen D vitamini bir prohormon ya da hormon öncüsü olduğu söylenebilir.
Vitaminler, vücudun yaratamadığı besinlerdir, bu nedenle beslenme ile birlikte alınması gerekir. Ancak vücudunuz D vitaminini üretebilir.
D Vitamininin Faydaları
D vitamininin vücutta değişik görevleri bulunmaktadır:
- Kemik ve diş sağlığını korumak
- Bağışıklığı, beyni ve sinir sistemini desteklemek
- İnsülin seviyelerini düzenlemek ve diyabet kontrolünü desteklemek
- Akciğerin işlevlerini ve kalp ve damar sağlığını desteklemek
- Kanser gelişiminde rol oynayan gen ekspresyonunu etkilemek
Yukarıda yer alan faydaların yanında D vitamini hamilelikte de önemli olmaktadır. D vitamini eksikliği yaşayan gebelerde preeklampsi gelişme riski ya da erken doğum yapma riski daha yüksek olmaktadır.
Ayrıca yetersiz D vitamini alımı gebelerde gestasyonel diyabet ve bakteriyel vajinoz ile ilişkilendirilmektedir.
Hamilelikte D vitaminine neden ihtiyaç duyulur?
D vitamini, kişisel sağlığınız için faydalıdır. D vitamininin bağışıklık, sağlıklı hücre bölünmesi ve kemik sağlığı gibi farklı alanlarda faydaları vardır. D vitamini, kalsiyum ve fosfor emilimi açısından da önemlidir. Pek çok çalışmada düşük D vitamini seviyeleri ile bazı kanser türleri, otomimmün hastalıklar, nörolojik rahatsızlıklar, insülin direnci ve kardiyovasküler rahatsızlıklar arasında ilişki olduğu görülmektedir.
D vitamini, bebeğinizin sağlığı ve kemik gelişimi açısından önemlidir. D vitamini eksikliği ayrıca preeklampsi ile de ilişkili olmaktadır.
D Vitamini Eksikliğinin Nedenleri
D vitamini eksikliği, gebe kadınlar da dahil olmak üzere pek çok kişide görülmektedir. Bu sorunun çözümü için öncelikle hangi yiyeceklerin D vitamini içerdiğini bilmek gerekir.
Yumurta sarısı, somon, morina balığı karaciğeri yağı gibi gıdalarla birlikte vitamin eklenmiş süt gibi gıdalarda da D vitamini bulunmaktadır.
D vitamini emilimini etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlere nerede yaşadığınız, mevsim, dışarda güneş kremsiz ne kadar zaman harcadığınız, yaş, obezite, kirlilik ve optimal emilim kapasitesine sahip olan sağlıklı bağırsaklara sahip olmak da yer almaktadır. Bu faktörler, D vitamini normalde bir hormon olduğundan ve güneş ışığına ihtiyaç duyduğundan dolayı önemlidir. Vücudun D vitaminini düzgün bir şekilde üretebilmesi açısından bu faktörler rol oynamaktadır.
D vitamini almak için neler yapılabilir?
Öncelikle D vitamini içeren gıdalar almayı deneyebilirsiniz. Bunun yanı sıra güneşe maruz kalmak (5-10 dakika boyunca el, kol, bacaklar ve yüzü haftada 2-3 defa güneşe maruz bırakmak gerekir) yardımcı olacaktır.
Ancak yeterli D vitamini aldığınızdan emin olmanızın en iyi yolu vitamin takviyesi almaktır. Takviye yolu ile vitamin alacaksanız D vitamini iki formda karşınıza çıkabilir. D vitamininin vejetaryen formu olan ergokalsiferol ve hayvan kaynaklı formu olan ve genellikle balık karaciğeri yağından ya da koyundan elde edilen lanolinden yapılan kolekalsiferoldür.
Kolecalsiferol, vücut için emilimi en iyi olan ve en iyi fayda sağlayan D vitamini formu olsa da vegan iseniz ergokalsiferol tercih etmeniz daha doğru olacaktır.
Hamileler de dahil olmak üzere tüm yetişkinler ve emziren kadınların günlük olarak 10 mcg D vitaminine ihtiyacı vardır. Bu miktardaki D vitaminini kasım ila mart ayları arasında almak için takviyelere ihtiyacınız olabilir.
D vitamini içeren gıdaların sayıları az olduğu için D vitamini genelde süt, kahvaltılık gevrek ya da süt ürünü alternatiflerinin içerisine eklenmektedir. D vitaminini ister gıdalara eklenmiş olarak ister D vitamini içeren gıdalar tüketerek alın, bu şekilde almak D vitamini ihtiyacınızı karşılamayabilir.
Güneşe maruz kalarak ve iyi bir beslenme düzeni ile yeteri kadar D vitamini almanız yaz ve ilkbahar aylarında mümkün olsa da kış ve sonbaharda takviyeler almayı deneyebilirsiniz.
Vücut için yeterli olan D vitamini ihtiyacını karşılamak için güneş altında ne kadar zaman geçirilmesi gerektiği tam olarak bilinmese de uzun süreler güneş altında kalacaksanız teniniz yanmaya başlamadan güneş kremi sürmeniz iyi olacaktır.
D vitamininin az olması hem anne hem de bebeğin kemik sağlığı için sorun yaratır. D vitamini, kalsiyumun bağırsaklarda emilimi için gereklidir. Hamilelikte bu vitaminin alımı çocuğun kemik kütlesinin inşa edilmesi ve annenin kemiklerinin korunması açısından önemlidir.
D Vitamini Eksikliğinin Etkileri
D vitamininin düşük olmasının, erken doğum ve çocukta astım görülmesi ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. D vitamini takviyeleri alındığında çocukta astım gelişme riskinin daha az olduğu görülmektedir. Annede çok az miktarda D vitamini bulunması halinde yüksek tansiyon, preeklampsi ve gestasyonel diyabet görülme ihtimali artmaktadır. Bu nedenle hamilelikte yeteri kadar D vitamini alındığından emin olmak önemli olmaktadır.
D vitamini eksikliğinin preeklampsi üzerinde de etkisi olduğu düşünülmektedir. Preeklampsi, hayati tehlikeye neden olabilecek bir hamilelik komplikasyonudur ve genelde gebeliğin ilk 20 haftasında ya da doğumdan kısa bir süre sonra görülmektedir.
Preeklampsinin ilk belirtileri yüksek tansiyon ve albüminüri (fazla proteinin idrara sızması) olmaktadır. Bazı kadınlar ise sıvı çekilmesinden kaynaklanan el, ayak ve yüzde şişme ile ciddi baş ağrıları, görmede sorunlar yaşayabilmekte ve kaburgaların altında ağrı hissedebilmektedir.
D Vitamininin Hamilelikten Sonra Çocuk Üzerindeki Etkileri
D vitamini, fetüsü olduğu gibi yeni doğmuş bebeği, hatta çocuğun ilerdeki hayatını etkileyebilmektedir. Bu nedenle hamilelikte D vitamini alımı çok önemlidir. D vitamini ile kemik, solunum ve kan şekeri sağlığı arasında ilişki olduğu görülmektedir.
- Hamilelikte yeteri kadar D vitamini alınmaması durumunda yeni doğan bebekte kemik kütlesinin daha az olduğu ve doğumdan sonra 9 yıla kadar bu şekilde devam etmesine neden olabilmektedir.
- Yeni doğmuş bebekler ile 3 yaşına kadar olan çocuklarda görülen solunum sorunları, annenin hamilelik boyunca aldığı D vitamini miktarı ile ilişkili olmaktadır.
- Annelerin, hamilelikte aldıkları D vitamini miktarı ile çocuğun kan şekeri ilişkili olabilmektedir. Prenatal D vitamini seviyesi 21.6 ng/mL’nin altında olan kadınların çocuklarında, prenatal D vitamini seviyesi 35.6 ng/mL’den fazla olan kadınlara göre iki kat daha fazla kan şekeri dengesizliği görülebilmektedir.
D vitamini eksikliği hem anne hem de bebek için sağlık açısından endişe yaratabilse de bu vitamini beslenme düzeninize ekleyerek sağlık sorunlarından kaçınabilirsiniz.