Gebelik şekeri ya da gestasyonel diyabet, gebelik öncesinde diyabeti olmayıp gebelik sırasında karşılaşılan diyabettir. Gebelik  şekeriniz varsa bunu kontrol altına almanız, gebeliğinizi sağlıklı bir şekilde geçirmenize yardımcı olacaktır. Gebelik şekerini sağlıklı yiyecekler tüketerek, egzersiz yaparak ve gerekirse ilaç kullanarak kontrol altına almanız mümkündür.

Gebelik şekeriniz olduysa, doğum sonrası kan şekeri seviyeleriniz muhtemelen normale dönecektir. Ancak gebelik şekeri yaşamanız durumunda tip 2 diyabet riskiniz artmış olacağı için kan şekerinizi düzenli aralıklarla ölçtürmeniz faydalı olacaktır.

Gebelik şekeriyle ilgili neler yapabileceğinizi ve gebelik şekerine dair merak ettiğiniz diğer şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.

Gebelik Şekeri Neden Olur?

İnsan vücudunda bulunan pankreas, bir şeyler tüketildiğinde insülin salgılamaya başlar. İnsülin, glukoz adı verilen şekerin kandan hücrelere taşınmasını sağlayan bir hormondur. Gebelik sırasında plasentanın hormon üretmesi, kanda glukoz birikmesine neden olur.

Pankreas normalde glukoza karşı yeteri kadar insülin üretebilir. Ancak vücutta yeteri kadar insülin üretilemez ya da insülin gerektiği gibi kullanılamazsa kan şekeri seviyeleri yükselir ve gebelik şekeri ortaya çıkar.

Gebelik şekerinin ortaya çıkması bu şekilde gerçekleşmekle birlikte genelde aşağıdaki durumlarda gebelik şekeri görülmektedir:

• Gebe kalmadan önce aşırı kilolu olmak
• Daha önce 4,5 kg’ın üzerinde bebek doğurmuş olmak
• Önceki gebeliklerde gebelik diyabeti yaşamış olmak
• Ailede şekeri olan bireylerin olması
• PKOS ya da insülinle ilgili diğer sağlık sorunlarına sahip olmak
• Yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları ya da başka sağlık sorunlarına sahip olmak
• Düşük yapmış olmak

Yukarıdaki risk faktörlerinden herhangi birine sahipseniz, gebelik şekeri hakkında doktorunuzla konuşmanız ve gerekli testleri yaptırmanız gerekir.

Gebelik Şekeri Belirtileri

Gebelik şekeri genelde herhangi bir belirtiye neden olmamaktadır. Bu sorun genelde gebelik şekeri için yapılan testler sırasında keşfedilmektedir.

Bununla birlikte gebelik şekeri nedeniyle kan şekeri çok fazla yükselen kadınlarda aşağıdaki belirtiler görülebilmektedir:

• Susuzluğun artması
• Normalden daha sık idrara çıkma ihtiyacı
• Ağız kuruluğu
• Yorgunluk

Yukarıdaki belirtiler, gebelikte sık karşılaşılan belirtiler olduğundan dolayı bunları yaşamanız, mutlaka gebelik şekeriniz olduğu anlamına gelmemektedir. Ancak yaşadığınız belirtiler konusunda endişeleriniz varsa doktorunuza danışmayı ihmal etmemelisiniz.

Gebelik Şekerinin Zararları

Gebelik şekeri olan kadınların pek çoğu sonunda bebeklerini sağlıklı bir şekilde kucağına aldıkları normal bir gebelik geçirmektedir. Bununla birlikte gebelik şekeri nedeniyle aşağıdaki sorunlar ortaya çıkabilir:

• Bebek normalden daha büyük olabilir ve bu da doğumda sezaryen ihtiyacını doğurabilir
• Rahim içerisinde çok fazla amniyon sıvısı olabilir ve bu da erken doğuma yol açabilir
• Gebelik sırasında yüksek tansiyona neden olan ve tedavi edilmediğinde gebelik komplikasyonlarına neden olabilen preeklampsi görülebilir
• Bebek doğduktan sonra düşük kan şekeri ya da sarılık gibi sorunlar görülebilir ve hastanede tedavi görmesi gerekebilir
• Bebeğin kaybı gerçekleşebilir

Gebelik diyabeti aynı zamanda annede ilerleyen dönemlerde tip 2 diyabet görülme riskinin artmasına da neden olabilir. Bu nedenle doğum sonrası diyabet yaşama riskinizi azaltmak için şu önerilere dikkat edebilirsiniz:

• Sağlıklı kilonuzda olmaya çalışın.
• Bol sebze, tam tahıl, meyve ve yağsız protein kaynağı içerecek bir beslenme düzeni oluşturun.
• Egzersizi bir alışkanlık haline getirin.

Gebelik Şekeri Nasıl Anlaşılır?

Gebelik şekeri genelde gebeliğin ikinci yarısında ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle gebelik şekeri bakımından yüksek riske sahipseniz, gebeliğinizin 24 ila 28. haftaları arasında doktorunuzun kan şekerinizi kontrol etmesi gerekebilir.

Gebelik şekeriniz olup olmadığının anlaşılması için şeker yükleme testi yapılması gerecektir. Şeker yükleme testinde annenin kan şekerinin yükselmesi için 50 gram glukoz içeren bir içecek içmesi istenir. İçeceği içtikten bir saat sonra vücudun şekeri nasıl kontrol ettiğini anlamak için kan şekeri testi yapılması gerekecektir.

Kan şekeri testi sonuçlarınızda değerleriniz, normalden yüksek çıktıysa 100 gram oral glukoz testi yaptırmanız gerekebilir. Bu testte 100 gram glukoz içeren içeceği içtikten sonra üç saat beklenmekte ve sonrasında kan şekeri seviyeleri ölçülmektedir.

Kan şekeri testleriniz normal çıktıysa ancak gebelik şekeri bakımından yüksek risk alındaysanız, doktorunuz testi gebeliğin ilerleyen dönemlerinde tekrarlamak isteyebilir.

Gebelik Şekeri Tedavisi

Gebelik şekeriniz varsa kan şekerinizi kontrol ederek gebelikte yaşayabileceğiniz sorunları azaltabilirsiniz. Bunun için doktorunuz, gebeliğiniz boyunca kan şekerinizin takip edilmesini isteyecektir.

Beslenme alışkanlıklarınızı ve egzersiz rutininizi değiştirerek kan şekeri seviyelerinizi düşürmeniz mümkün olabilir. Ancak yaptığınız değişiklikler kan şekerinizi yeteri kadar düşürmüyorsa ilaç kullanmanız da gerekebilir.

Gebelik şekeriniz olması durumunda doktorunuz gebeliğinizi yakından izleyecek ve doğumda herhangi bir sorunla karşılaşmamanız için gerekli önlemleri alacaktır.

Gebelik şekeri olan gebelerin, gebeliğin 41. haftasından önce doğum yapmaları önerilmektedir. Bu nedenle 41. haftadan önce doğal olarak doğum başlamadıysa doğumun yapay olarak başlatılması ya da sezaryen yapılması gerekebilir.

Gebelik Şekerinde Nelere Dikkat Edilmeli?

Gebeliğinizi sağlıklı bir şekilde geçirmek ve kan şekerinizi kontrol altında tutmak için ilaç tedavisi dışında aşağıdakilere dikkat edebilirsiniz.

Sağlıklı beslenin

Gebeliğinizde ihtiyacınız olan besinleri aldığınızdan emin olmak için doktorunuzla konuşun. Sonrasında şeker içeren atıştırmalıklar yerine meyve, havuç ve kuru üzüm gibi doğal şeker kaynaklarını tercih edin. Beslenme düzeninize sebze ve tam tahıllar ekleyin ve porsiyonlarınızı kontrol edin.

Her gün aynı saatte yemek yiyin ve üç küçük öğün ile 2-3 atıştırmalık şeklinde beslenin. Ayrıca günlük yeteri kadar vitamin ve mineral aldığınızdan emin olmak için her besin grubuna ait yiyecek tükettiğinizden emin olun.

Egzersiz yapın

Gebelik diyabetiniz varsa ve doktorunuz öneriyorsa egzersiz yapmanız, kan şekeri seviyelerinizi kontrol altına almanıza yardımcı olacaktır. Egzersiz yapmanız aynı zamanda duruşunuzun iyi olması ve sırt ağrısı ile yorgunluk gibi sorunlarla karşılaşmanızı engellemek açısından faydalı olacaktır.

Egzersiz, kan şekeri seviyelerinizi düşüren bir aktivitedir. Bu nedenle egzersiz yaparken yanınızda kan şekerinizi yükseltecek basit şeker bulundurduğunuzdan emin olun.

Mide bulantılarınız varsa küçük öğünler halinde beslenin

Gebelik şekerinizin yanı sıra mide bulantılarınız varsa yataktan kalkmadan önce kraker gibi atıştırmalıklar tüketin. Gün içinde ise küçük öğünler halinde beslenin ve yağlı yiyeceklerden ve kızartmalardan uzak durun.