Doğum kontrolü amacıyla hem kadınların hem de erkeklerin kullanabileceği pek çok yöntem bulunmaktadır. Doğum kontrol yöntemlerinin çoğunluğu da kadınların kullanımına yöneliktir. Bunlardan birisi olan diyafram, tıpkı prezervatif gibi doğum kontrolünün bariyer halinde uygulanışıdır. Diyafram; spermisit ile birlikte, rahim ağzını bloke ederek ve kapatarak, spermin hareketini durdurur ve yumurtaya ulaşmasını önleyerek gebeliği engeller. Diyafram adlı cihaz; rahim ağzını kaplamak için vajinaya yerleştirilen sığ, kubbe biçiminde, hafif kenarlı bir fincana benzer. Diyafram doğru şekilde kullanıldığında % 94 oranında istenmeyen gebelikleri önleyebilmektedir. Zaten gebeliği % 100 olasılıkla önleyen bir doğum kontrol yöntemi bulunmadığından garanti olmasa da çok yüksek koruma şansından bahsedilebilir.
Kadın doğum kontrolü yöntemlerinden olan diyaframın tam etki gösterebilmesi için mükemmel bir şekilde donatılmış olmalı ve cinsel ilişkiden 1 saat öncesinden 6 saat sonrasına kadar uygulanmalıdır. Diyafram doğum kontrolünün hemen etki gösteren ve geri döndürülebilir bir şekli olduğu için de önemlidir.
Spermisit (spermleri öldürmek için kullanılan fitil, jel, köpük formunda olabilen korunma yöntemlerinden birisi) enfeksiyona meyilli olanlar ciltlerde tahriş edici olabiliyor ve inflamatuar üriner sistem infeksiyonlarına (İYE) neden olabiliyor.
Kadın prezervatifi (diyafram) nedir?
Diyafram, serviks üzerine uyan, tekrar kullanılabilir, kubbe şeklinde olan bir fincan gibidir. Diyaframlar, lateks veya silikondan yapılır. Spermisit ise, spermlerin yumurtayı döllemesini önleyen krem, köpük veya jel formundaki bir doğum kontrolünü kolaylaştıran ilaçtır.
Diyafram çeşitleri içinde kemerli olan diyafram en yaygın olarak kullanılır. Kemerli diyaframın sıkı bir kenarı vardır ve bunu takmak daha kolaydır, daha çok zayıf vajinal kas dokusu olan kadınlar için bu diyafram uygundur.
Yaylı diyaframın yumuşak ve esnek bir kenarı bulunur, ortalama vajinal kas dokusu olan kadınlar için uygundur.
Düz diyaframların ince, esnek bir ağız kenarlığı vardır. Güçlü vajinal kas dokusu olan kadınlar için en iyi koruma düz diyaframlarla sağlanır.
Geniş kenarlı diyaframların ise, alerjik veya latekse duyarlı kadınlar için uygun olan bir silikon halkadır. Geniş kenarlı diyaframların kemerli ve yay biçiminde olanları ve farklı boyutlarda olanları vardır. Ancak genellikle standart boyut olan 75 milimetre çapında olanlar kullanılır.
Diyafram ile korunmak ve en doğru diyaframı seçmek için doktordan öneri almak gerekir.
Diyafram nasıl kullanılır?
Diyafram kullanmaya başlamadan önce doktora danışmak gerekiyor. Doktor, nasıl en doğru şekilde kullanılacağı konusunda bilgi verir. Diyaframı herhangi bir zorluk yaşamadan nasıl takıp çıkaracağı öğrenilir. Zaten bir yerleştirici cihaz ile diyaframı takmak daha kolay olabilir.
Diyaframın içine bir çay kaşığı sperm öldürücü (spermisit) uygulanır ve kenarlara yayılır. Kubbe, aşağı bakacak şekilde diyafram yarıya kadar katlanır ve bu sayede çevresinin iki tarafı birbirine temas eder. Diğer el ile vajina açık tutulur. Katlanmış diyafram geriye doğru kuyruk sokumuna doğru mümkün olduğu kadar vajinanın içine doğru itilir. Bir parmak ile diyaframın ön kenarı kasık kemiğinin arkasına itilir. Parmak kubbe üzerine yerleştirilerek diyaframın konumu kontrol edilir. Bu esnadan mutlaka serviks hissedilmelidir. Eğer diyaframın doğru yerleşmediği anlaşılırsa, spermisit silinir, yeniden doldurulur ve işlem baştan yapılır.
Diyafram ne zaman takılır?
Diyafram, cinsel ilişkiden yaklaşık 1 saat önce yerleştirilmeli ve cinsel ilişki sonrası en az 6 saat boyunca yerinde kalmalıdır. Ancak 24 saatten daha uzun süre vajinada bırakılmamalıdır. Eğer bir cinsel ilişkiden 6 saat içinde yeniden cinsel ilişkiye girilecek olursa, diyaframı çıkarmadan önce vajinaya daha fazla sperm öldürücü yerleştirilmelidir.
Diyafram cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korur mu?
Diyafram, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE’ler) için koruyucu etki göstermez. Bunun için diyaframa ek olarak prezervatif de kullanmak bu riski azaltır ve istenmeyen gebeliklere karşı koruma sağlar.
Diyafram güvenli ve etkili midir?
Diyafram, doğru ve tutarlı kullanıldığında gebeliği önlemede % 94 oranında etkili olabilir. Etkili olabilmesi için diyaframı; serviks üzerine doğru yerleştirmek, spermisit ile birlikte kullanmak ve ilişkiden sonra en az 6 saat çıkarmamak gerekir.
Diyaframın etkisini artırmak için, erkek boşalmadan önce prezervatif kullanabilir veya gebelik riskini daha azaltabilir. Prezervatif kullanmak cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (STI) riski azaltmaktadır. Çünkü diyafram buna karşı tam koruma sağlamaz. Diyaframlar çoğu kadın için güvenli olmakla birlikte, bazı kadınlar için uygun olmayabilir.
Diyafram kimler için uygun değildir?
- Vajinasına ve vulvasına dokunmaktan rahatsız olan kadınlar,
- Lateks, silikon veya spermisit duyarlılığı olan kadınlar,
- Rahimde veya vajinada anormalliği olan kadınlar,
- Diyaframın yerleştirilmesi zor olan kadınlar,
- Son 6 hafta içinde doğum yapmış olan kadınlar,
- Gebeliğin ilk üç ayından sonra kürtaj olan kadınlar,
- Sık sık idrar yolu enfeksiyonuna yakalananlar,
- Daha önceden toksik şok sendromu yaşamış olanlar,
- Vajinal kas dokusu zayıf olan kadınlar,
- Kısa süre öncesinde rahim ağzı ameliyatı olan kadınlar
Diyaframın avantajları nelerdir?
- Kadın gebelik isteyip istememesine göre durumu kontrol edebilir.
- Emzirme döneminde de güvenle kullanılabilir.
- Cepte ya da çantada kolayca taşınabilir.
- Hormon seviyelerini etkilemez.
- İsteğe göre kısa süre içinde geri döndürülebilir.
- Vajinal ilişkiden bir saat önce takılabilir.
- Partneri tarafından hissedilmez.
- Spiral veya hormonal ürünlerden farklı olarak düzenli doktor kontrolü gerektirmez.
- Kardiyovasküler sorunlar için risk taşımadığı için, 35 yaş üstü kadınlar ve sigara içenlerde güvenli olabilir.
Diyafram dezavantajları nelerdir?
- Yerleştirmek zor olabilir.
- Penis boyutuna, cinsel ilişki pozisyonuna veya takma sorununa bağlı olarak diyaframın hareket etmesi riski vardır.
- Her vajinal ilişkiden bir saat önce takılması gerekir.
- Yılda bir değiştirilmesi, farklı diyafram alınması gerekir.
- Kayganlaştırıcı gibi bazı maddeler diyaframı tahrip edebileceği için kullanılmaz.
Diyafram kullanmanın riskleri ve yan etkileri nelerdir?
Diyafram kullanımının sağlık açısından bir riski oluşturması muhtemel değildir. Diyaframdan kaynaklanan ciddi problemler çok nadir olarak görülmektedir. Ancak yine de bazı sorunlar ortaya çıkabilir.
Diyafram kullanımının üriner sistem enfeksiyonları (İYE) ve vajinal tahriş gibi sorunlar yaratması muhtemeldir.
Diyaframı takmadan önce ve de cinsel ilişkiden sonra idrar yapmak idrar yolları enfeksiyonunu önlemeye yardımcı olabilir.
Silikon duyarlılığı olan kadınlarda spermisit dolayısıyla diyafram vajinal tahriş yapabilir. Vajinal tahriş olması durumunda farklı bir spermisit kullanmak gerekir. Çoğu spermisitin içerdiği “nonoksinol-9” adlı madde günde birkaç kez kullanıldığında veya kullanıcının HIV olması durumunda tahriş edici etki gösterir.
Diyaframı 24 saatten daha uzun süre kullanmak toksik şok sendromuna (TSS) sebep olabilir. Ancak bu risk her 100.000’de 2.4 oranında söz konusudur.
Diyafram kullananlar ne zaman doktora başvurmalı?
- İdrar yaparken yanma hissi,
- Diyafram varken rahatsız hissetmek,
- Düzensiz lekelenme veya kanama olması,
- Cinsel tahriş olması,
- Vulva ve vajinanın kızarması, şişmesi,
- Olağandışı gelişen vajinal akıntı,
- Ani yükselen ateş gibi durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Diyafram her zaman çalışır mı?
Diyaframın genelde % 100 etkili olması beklenir. Ancak % 6’lık bir başarısızlık riski bulunmakta, bu da genellikle yanlış kullanımdan kaynaklanmaktadır. Diyaframın başarı oranı uzmanlara göre % 70 – % 99 arasında değişir. Günümüzde kullanılmakta olan doğum kontrol yöntemlerinin talimatlara göre uygulanmaması durumunda gebeliği önlemede başarılı olamayabileceği bir gerçektir.