Genel olarak konuşacak olursak, bir çift yaklaşık olarak bir yıl boyunca korunmasız olarak cinsel ilişkiye girdikten sonra, kısır olarak kabul edilir. Ancak, görünmez bir kısırlık çizgisinin diğer tarafına geçmek çok zor ve korkutucu olabilir. Baktığınız her yerde hamilelik duyuruları yayınlanıyor gibi hissetmenizin dışında, genel sağlığınız hakkında endişelenebilir ve bundan sonra ne yapacağınızı bilemeyebilirsiniz. Ancak, yalnız değilsiniz!

Uzmanlar, her 100 çiftten 12-13’ünün kısırlık problemi ile karşılaştığını belirtmektedir. Bu vakaların neredeyse yarısı ise, erkek kısırlık faktörlerinden kaynaklanmaktadır. Azospermi; bir erkeğin menisindeki sperm eksikliği ile ilişkilendirilen bir durumdur. Nadiren de olsa, erkek nüfusunun yaklaşık %1’inde azospermi vardır. Bu da, aslında kısırlık vakalarının %10-15’lik kısmını oluşturmaktadır.

Sperm Sayısı Yok Mu?

Sperm, testislerde yapılır. Daha sonra üreme kanalından geçer ve seminal kanallarda yer alan sıvılara karışır. Sperm, bu sıvı ile birlikte erkek üreme organından çıkan beyaz ve kalın spermi oluşturur. Azospermi, sperm denkleminden çıkarılır. Yani, boşalmış olsanız bile sperm içermeyebilir.

“Düşük sperm sayısı” terimini duymuş olabilirsiniz. Ancak, diğer yandan azospermi, “sperm yok” anlamına gelmektedir. Azospermi, üç grupta sınıflandırılmaktadır:

• Pre-testiküler Azospermi: Sperm oluşumundan sorumlu hormonların üretimindeki bozulmalardan kaynaklanmaktadır.
• Testiküler Azospermi: Testislerdeki işlevsel ya da yapısal herhangi bir anormallikten kaynaklanmaktadır.
• Post-testiküler Azospermi: Üreme yollarındaki bir tür tıkanıklığa bağlı olarak problemlerden kaynaklanmaktadır.

Farklı Azospermi Türleri Nedenleri

Her azospermi türünün kendi olası nedenleri vardır. Genel olarak; Y kromozomunu etkileyen genetik koşullar, sperm sayısı düşüklüğü ya da yokluğu vakalarının %10-15’lik kısmını oluşturmaktadır.

• Pre-testiküler Azospermi

Bu azospermi türü, belirli genetik bozukluklardan kaynaklanabilir. Örneğin; Kallmann Sendromu, vücudun GnRH hormonu üretme yeteneğini etkiler ve bunun sonucunda sperm üretimi etkilenebilir.

Beyindeki sorunlar, özellikle hipofiz bezinin gördüğü hasar da bu tür azospermiye neden olabilir. Bazı ilaçları kullanmak ya da kanser tedavisinde radyasyon tedavisi görmek de katkıda bulunabilir

• Testiküler Azospermi

Nedenleri arasında; testislerin yokluğu, sperm üretmeyen testisler, olgun sperm üretmeyen testisler olabilir. Klinefelter Sendromu da başka bir olasılıktır. Bu durum, bir kişi XY yerine XXY kromozomları ile dünyaya geldiğinde ortaya çıkabilir. Diğer nedenleri arasında:

• Geç ergenlik döneminde kabakulak
• Tümör
• Radyasyon tedavisi
• Şeker hastalığı
• Geçirilen cerrahi operasyonlar
• Bazı ilaçlara karşı reaksiyon
• Varikosel

• Post-testiküler Azospermi

Bu tür, azospermi vakalarının yaklaşık %40’lık kısmını oluşturmaktadır. Tıkanıklık, spermi hareket ettiren ya da depolayan herhangi bir yerdeki eksik bağlantı nedeniyle olabilir.

Doğuştan var olan durumlar da tıkanıklığa neden olabilir. Kistik Fibroz taşımakla da ilişkilidir. Diğer nedenleri arasında; mevcut ya da daha önceki enfeksiyonlar, kistler, yaralanmalar ve vazektomi yer alır.

Azospermi Belirtileri Nelerdir?

Çocuk sahibi olma çabalarınız başarısızlıkla sonuçlanana kadar herhangi bir semptom ile karşılaşmayabilirsiniz. Hatta, azosperminiz olduğunu bile bilmeyebilirsiniz. Semptom görülmesi durumunda, aşağıdakilerle karşılaşabilirsiniz:

• Düşük cinsel dürtü
• İktidarsızlık
• Testislerin etrafında şişlik ya da rahatsızlık
• Yüz ya da vücutta tüy dökülmesi

Azospermi Teşhisi Nasıl Yapılır?

Azospermi teşhisi konulması, genellikle meni analizi ile yapılır. Doktorunuz, vereceğiniz numuneyi test için bir laboratuvara göndermenizi isteyecektir. Fizik muayenenin yanı sıra, doktorunuz tıbbi geçmişinizi de değerlendirecektir. Doktorunuz, aşağıdakiler ile ilgili sorular sorabilir:

• Doğurganlık geçmişiniz
• Aile geçmişiniz
• Çocukken geçirilen hastalıklar
• Pelvik bölge ya da üreme sistemi ile ilgili geçirilen cerrahi operasyonlar
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
• Radyasyon ya da kemoterapi gibi tedaviler
• Kullanılan mevcut ya da geçmiş ilaçlar
• Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı
• Ateş içeren hastalıklar
• Son zamanlarda yüksek ısıya maruz kalma

Teşhis için ayrıca şunlar da talep edilebilir:

• Hormon seviyelerini ya da genetik koşulları değerlendirmek için kan testi
• Üreme yollarını görselleştirmek için ultrason muayenesi
• Hipofiz bezi ile ilgili sorunları araştırmak için beyin görüntüleme
• Sperm üretimini yakından izlemek için biyopsi

Azospermi İlaçla Tedavi Edilir Mi?

Pre- testiküler azospermi; spermin akmasını engelleyen kanalları ya da tüpleri yeniden bağlayarak tedavi edilebilir. Bu da, cerrahi operasyonlar ve diğer tedaviler anlamına gelebilir. Hormonal ilaçlar da yardımcı olabilir.

Tıkayıcı olmayan azospermi, tıbbi tedaviye yanıt verebilir, bazen yanıt vermeyebilir. Ancak burada iyi haber; tüp bebek tedavisi gibi yöntemlerle çocuk sahibi olmayı başarabilirsiniz. Nasıl mı?

Doktorunuz, küçük bir iğne yardımıyla testislerden sperm alabilir. Bu işlem, biyopsi sırasında yapılabilir. Tüp bebek tedavisi, testislerinizde yalnızca birkaç sperm bulunduğu durumlarda bile işe yarayabilir.

Azospermi Doğal Yöntemlerle Tedavi Edilir Mi?

Sperm üretimini arttırmaya yardımcı olabilecek ev reçeteleri, azospermi tedavisinde kullanılabilir. Düşük sperm sayısı, bazı şifalı bitkiler ya da beslenme değişikliklerine iyi yanıt verebilir. Ancak, tüplerde ya da kanallarda bir tıkanıklık olması ya da genetik koşullar söz konusu olduğunda, spermler aynı şekilde yanıt vermeyebilir.

Yine de bu durum; dengeli beslenmenin, bol bol dinlenmenin, yeterli miktarda su içmenin ve stres yönetimi yapmanın faydalı olmayacağı anlamına gelmez. Genel sağlığınıza özen göstermenin dışında, diğer yardımcı olabilecek yöntemleri belirlemek için bir uzmandan yardım almayı da düşünmelisiniz. Faydalı olabileceği düşünülen doğal yöntemlerden bazıları şöyledir:

• Sperm üretimini teşvik etmek için besin değeri yüksek gıdalardan oluşan dengeli ve sağlıklı bir beslenme programı uygulayın.
• Düzenli olarak egzersiz yapın. Egzersiz yapmak, vücuttaki testosteron seviyelerini arttırmanıza da yardımcı olacaktır.
• Stres seviyelerini düşürmek için yoga ve meditasyon yapmayı deneyin. Stres hormonu olarak da bilinen kortizol seviyelerini etkileyerek üreme sağlığınıza katkı sağlayabilir.
• Çörek otu, Koenzim Q10, folik asit, at kestanesi, L-Karnitin, Ginseng ve çinko gibi erkek doğurganlığına faydalı olabilecek takviyeler ve şifalı bitkiler hakkında mutlaka doktorunuza danışın.

Azospermi Önlenebilir Mi?

Yaralanma ya da bazı ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkan azospermi durumunda, sperm üretimini teşvik etmenin bazı yolları vardır:

• Testislere ve üreme yollarına zarar verebilecek sert temas sporları gibi aktivitelerden uzak durun.
• Radyasyon maruziyetinizi sınırlandırın.
• Sperm üretimini olumsuz etkileyebilecek ilaçların riskleri hakkında doktorunuza danışın.
• Sıcak küvet, buhar banyosu ve sauna gibi testislerinizi yüksek ısılara maruz bırakabilecek faaliyetlerden kaçının.

Sonuç olarak…

Azospermi teşhisi ile karşılaşmak korkutucu görünebilir. Ancak, sakinleşin ve derin bir nefes alın. Azospermi, çocuk sahibi olamayacağınız anlamına gelmez.

Öncelikle, sorunun neden kaynaklandığını bulmak önemlidir. Nedeni ele aldıktan sonra, doktorunuz tıkanıklığa neden olan durumu tedavi seçenekleri hakkında sizi bilgilendirebilir. Diğer durumlarda, tüp bebek tedavisi gibi uygulamalar da çocuk sahibi olmanıza yardımcı olabilir.