Adet gecikmesi yaşayan pek çok insan bir gebelik testi yapmayı uygun görür. Eğer test negatifse, çeşitli rahatsızlıklar ve faktörler adetin gecikmesinden sorumlu olabilirler.

Yumurtalıklar yumurtlama sürecinde bir yumurta salarlar ve bu aşağı yukarı her 28 günde bir olur. Eğer herhangi bir sperm yumurtayı döllemezse, adet genelde 14 gün sonra tekrar başlar.

Adet gecikmesi gebeliğin ilk işaretlerinden olsa da, oluşabilmesinin başka sebepleri de vardır.

Adet düzensizlikleri, örneğin atlanan veya geciken adetler, üreme çağındaki kadınların %14-25’inde ortaya çıkıyorlar. Bunlar hormonal dengesizlikler, hormonal doğum kontrolü, stres, kilo kaybı, travma ve çeşitli sağlık problemlerinden kaynaklanıyor olabilirler.

Sebepleri

Amenore kişinin üreme çağında olmasına rağmen adet görmemesidir. Eğer adet 3 ay boyunca arka arkaya gelmezse veya 15 yaşına kadar ilk adet görülmezse bu rahatsızlığa sahip olabilirsiniz. Kadınların aşağı yukarı %3-4’ünde görülür.

Amenore genellikle yumurtalıkların yeterli östrojen hormonu üretmeyi bırakmaları sonucunda ortaya çıkar. Çeşitli faktörler de östrojen eksikliğine sebep olabilirler.

Çeşitli sağlık problemleri ve rahatsızlıklar kişinin adet görmemesine sebep olabilirler.

Adet Gecikmelerinin Kısa Vadeli Sebepleri

Düzensiz adet görme yaygındır ve özellikle de yeni adet görmeye başlayanların ilk yıllarında ortaya çıkabilir. Pek çok durum adet döngüsünün düzenini etkiler, bunların bazıları aşağıda.

Yeme Bozukluğuna Bağlı Kilo Değişimleri

Hızlı bir şekilde kilo almak ve vermek hormonal dengesizliklere sebep olur. Anoreksiya nervosa hipotalamus-hipofiz-yumurtalık ekseninde işlev kaybına sebep olabilir ve bu da hormon düzeylerinde değişime sebep olarak adetlerin düzensizleşmesine ve tamamen ortadan kalkmasına sebep olabilir.

Stres

Yoğun stres beynin üreme hormonlarını kontrol eden kısmını etkileyebilir. Bu da yumurtlama ve adetlerin durmasına sebep olabilir.

Stresin sebebi ortadan kalktığında veya kişi onunla başa çıkmayı öğrendiğinde, düzenli adet geri gelebilir.

Çok Fazla Prolaktin Üretmek – Emzirmek

Prolaktin hormonu beden tarafından emzirme sırasında üretilir. Adet döngüsünü etkileyebilir ve bu nedenle emziren pek çok anne adet görmez. Adetler kişi emzirmeyi bıraktığında genelde geri dönerler.

Emzirilmemesine rağmen memelerden sütlü bir akıntı gelmesi, kişinin bedeninin anormal düzeyde yüksek bir prolaktin üretimi olduğunu gösterir. Doktorlar bu aşırı prolaktini ilaçlar ile azaltırlar.

Polikistik Over Sendromu (PCOS)

Polikistik over sendromuna sahip olanlardaki hormonal dengesizlikler genel sağlıklarını ve görünümlerini etkileyebilirler. Bu da kişinin düzensiz adet görmesine veya hiç görmemesine sebep olabilir.

Üreme çağındaki kadınların %10’una kadarında PCOS vardır ve yumurtalıklarda küçük ve iyi huylu kistler mevcuttur.

PCOS sahibi olan insanlarda adet problemlerine ek olarak başka belirtiler de bulunabilir. Bunlar arasında şunlar var:

• çok az, çok ağır ve beklenmedik adet kanamaları
• sivilce, ciltte koyu lekeler gibi deri problemleri
• fazla kilolu olmak veya obez olmak
• saçlarda incelme
• uyku apnesi
• hamile kalmakta zorlanma
• yüzde, sırtta ve bacak aralarında fazla tüylenme
• vajinal akıntılarda artış
• sancılar

Aşırı Spor

Amenore çok yoğun egzersiz yapan sporcular arasında yaygındır. Yoğun egzersiz bedenin stres hormonları salgılamasına sebep olur ve bu da üreme hormonlarının üretimini etkileyebilir ve adet gecikmelerine ve yoksunluğuna sebep olabilir.

Spor aynı zamanda kişinin çok düşük kilolu olmasına sebep olabilir, örneğin yoğun bale ve uzun mesafe koşular bunu yapabilirler. Bunu yapanların amenore sahibi olma ihtimali daha fazladır.

Hormonal Doğum Kontrolü

Hormonal doğum kontrol yöntemleri yumurtlamayı bastırırlar, yani kişinin adet değişimleri yaşaması mümkündür ve bu yüzden adet erken, geç olabilir veya hiç olmayabilir.

Adet Gecikmesinin Uzun Vadeli Sebepleri

Altta yatan başka sağlık problemleri kişinin adetlerinin tamamen durmasına sebep olabilirler.

Tiroid Problemleri

Tiroid bezi, bedenin metabolizmasını kontrol eden hormonlar üretir.

Hipotiroidi yani tiroidin az aktif olması, onun hormonları yeterince üretmemesi ile kendini gösterir. Hipertiroidi ise aşırı aktif bir tiroid bezidir ve bedendeki tiroid hormonları çok fazladır. Her iki rahatsızlık da adet düzenini etkileyebilir.

Doktorlar genelde basit bir kan testi ile tiroid problemlerinin teşhisini yaparlar.

Tiroid bozuklukları kişinin adetinin gecikmesine sebep olabilirler ancak başka belirtilere de yol açabilirler:

• yorgunluk ve bitkinlik
• saç kaybı
• açıklanamayan kilo alımı ve kaybı
• her zaman soğuk veya sıcaklamış hissetme

Menopoz Geçişi

İnsanlar en az 12 ay boyunca adet görmediklerinde menopoza girmişlerdir. Genel ortalama menopoz yaşı 52’dir. Ancak menopoza geçiş dönemi perimenopoz olarak adlandırılır ve onun belirtileri daha genç yaşta ortaya çıkabilirler.

Perimenopozun diğer belirtileri şöyle:

• daha yoğun veya hafif adet akıntıları
• sıcak basması
• uyku problemleri
• ruh hali dalgalanmaları ve sinirlilik
• vajinal kuruluk
• cinselliğe olan ilginin kaybı

Diyabet

Tip-2 diyabete sahip olanlarda yumurtlama eksikliğinden dolayı düzensiz adet görme riski daha fazladır. Bu olduğunda kişi adet görmez.

Primer Ovaryen Yetmezlik

Bu rahatsızlıkta kişinin yumurtalıkları daha 40 yaşına gelmeden beklendiği gibi çalışmayı bırakırlar. Erken menopoz veya perimenopoz ile aynı şey değildir. Bu kişiler adet görmeyebilirler veya düzensiz adet oluşabilir.

Cushing Sendromu

Cushing sendromu, çok fazla kortizole veya kortizollü ilaçlara maruz kalma sonucu ortaya çıkabilen hormonal bir rahatsızlıktır. Bu kişilerde adetler durabilir veya düzensiz olabilirler.

Akıntılı Adet Gecikmesi

Bazı insanlarda adet gecikmesi olmasına rağmen vajinal akıntı bulunabilir.

Bunun potansiyel sebepleri şöyle:

• hormonal doğum kontrolü
• PCOS
• yumurtlamada gecikme

Sancılı Adet Gecikmesi

Bazı durumlarda kişide adet gecikmesi olmasına rağmen karın sancıları olabilir.

Bunun potansiyel sebepleri şöyle:

• yumurtlamada gecikme
• PCOS
• miyomlar

Gebelik Testleri Ne Kadar Doğrudur?

Evde kullanılan gebelik testleri bazen yanlış negatif sonuç verebilirler, yani gebe olmanıza rağmen değilmiş gibi gösterebilirler. Testin doğruluğu onu ne zaman ve nasıl uyguladığınıza göre değişebilir.

Testin yanlış sonuç verebilmesinin bazı sebepleri şöyle:

Testi Çok Erken Yapmak

Ev gebelik testleri idrardaki hCG hormonu düzeylerine bakarlar. Bazı testler adet gecikmesinin ilk gününde gebeliği tespit edebilseler de kesin sonuçlar genelde daha sonra elde edilir.

Hormon Düşüklüğü

Testler genelde sabah ilk idrar ile birlikte en doğru sonucu verirler çünkü bu zamanda idrar seyrelmiş değildir.

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Eğer kişi kendinde adet düzensizliği görürse, hemen doktoruna ulaşmalıdır. Buna 24 günden daha sık veya 38 günden daha nadir adet görmek de dahildir.

Adet gecikmesinin pek çok sebebi olabilir ve buna bazı tıbbi rahatsızlıklar da dahildir ve bu nedenle doğru teşhis almak önemlidir.

Evdeki gebelik testinin doğru sonuç verdiğinden emin olmak için paket üzerindeki talimatları takip edin ve adet gecikmesinden sonra testi yapmak için en az 1 hafta bekleyin.

Sonuç Olarak

Adet düzensizlikleri çok yaygındırlar ve özellikle genç insanlarda ortaya çıkabilirler. Eğer kişide adet gecikmesi varsa ve gebe değilse, bu streste artıştan, yoğun spordan, yeni bir hormonal doğum kontrol yöntemine geçmekten veya ani kilo alımları yaşamaktan kaynaklanabilir.

Bazı durumlarda adet gecikmesi veya eksikliği tiroid rahatsızlıkları, tip-2 diyabet, Cushign sendromu veya polikistik over sendromundan kaynaklanabilir.

Eğer adet üç dönem boyunca arka arkaya gelmezse, üreme sisteminin sağlıklı olup olmadığının kontrolü için bir doktora görünmek önemli hale gelir.