Adet Düzensizliği İçin Hangi Testler Yapılır?

Normal şartlar altında ergenliğe girişle birlikte 12 – 14 yaşları arasında her genç kızın adet kanamasının başlaması gerekir. Adet kanamaları ilk yıllarda biraz düzensizken zamanla belli bir düzene girer. Bu şekilde düzenli gerçekleşen adet kanamaları da kadının yumurtlama işlevinin düzenli şekilde gerçekleştiğinin işaretlerinden olduğu için üreme yetisini göstermesi bakımından da önemlidir.

Düzenli adet kanaması, düzensiz adet kanaması ne demektir?

Adet kanamalarının normal şartlar altında 21 – 35 gün aralıklarla gerçekleşiyor olması, kanamanın ilk gününden son gününe kadar geçen sürenin de en az 3 gün en fazla 7 gün olması beklenir. Bu bağlamda 21 günden kısa, 31 günden uzun süren aralıklar, adet kanamasının 3 günden daha kısa ya da 7 günden uzun sürmesi ise adet düzensizliği anlamına gelir ve yumurtlama ile ilgili bazı sorunlara işaret eder. Adet döneminin hesaplarken de bir önceki adet kanamasının başladığı ilk günden sayılarak bir sonraki adet kanamasını başladığı ilk güne kadar hesaplamak gerekiyor. Yani bir adet dönemi önceki ve sonraki adet kanamalarının başlangıç günleri arasındaki süredir.

Adet düzensizliği ciddi bir sorundur!

Adet düzensizliği, adet kanamaları arasında geçen sürenin düzensiz olması, ara kanamalar olması, adet kanamasının bazen çok yoğun, bazense çok az olması gibi pek çok şekilde kendini gösterir. Bu şekilde adet düzensizliği olan kadınlar; altta yatan problemi belirlemek için pek çok test yaptırmalı, muayenelerden geçmelidir. Özellikle de anormal yoğun ya da anormal derecede az adet kanaması olması durumunda vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Çünkü adet düzensizliği başta üreme sistemi sorunları olmak üzere, vücuttaki pek çok soruna işaret olabilir.  Bu tür bir şikayette hastanın testlerden geçmesi gerekir, kan ve idrar örnekleri incelenir, pelvik organlara bakılabilir. Bu tür durumlarda öncelikle kan testleri ve fizik muayene yapılır, daha sonra görüntüleme, radyoloji ve biyopsi ile devam edilir. Bilinen bir kanama bozukluğu varsa, doktor bu konuda bilgilendirilmeli ve böylece bir testten kaynaklanan kanamanın özellikle biyopsi durumunda iyi kontrol edilmesi mümkün olacaktır.

Adet düzensizliğinde hangi muayeneler yapılır?

  • Pelvik muayene

Adet düzensizliği şikayetinde doktor, hastanın pelvik organlarını muayene eder. Bu muayenede rahim, yumurtalık ve serviksin konumu ve büyüklüğü de değerlendirilir. Doktor, vulvayı, vajinayı ve serviksi görsel olarak inceledikten sonra, vajinanın içine parmak ile bakabilir, diğer elini ise hastanın karnının alt kısmına basmak için kullanır. Bu muayene ile doktor, hastanın rahim ve yumurtalıklarını bulabilir ve hissedebilir, herhangi bir sıra dışı olgu veya ağrılı kanama varsa tanımlayabilir.

  • Rektal -vajinal muayene

Adet düzensizliği şikayetinde doktor, hastanın yumurtalıklarını ve rahmin bağlarını hissetmek için bir rekto-vajinal muayene yapabilir. Pelvisteki derin dokuları hissetmek için rektuna ve vajinaya parmak ile bakılır. Bu sayede uterusun arkasındaki ve vajinanın alt duvarlarındaki anormallikler de hissedilebilir.

  • Pelvik ultrason

Adet kanamasıyla ilgili yaşanan sorunlar, direkt olarak yumurtalıkları da ilgilendirir ve bu da pelvik bölgeyle ilgili birtakım bağlara sahiptir. Pelvik ultrason da bu bağlamda uterus, serviks, fallop tüpleri, yumurtalıklar ve mesane dahil olmak üzere alt pelvisteki tüm organları görüntülemek için uygun bir yöntemdir. Bazı vakalarda ise rahmin daha iyi görülebilmesi için vajinaya (transvajinal ultrason) veya rektuma (rektal ultrason) içeriden de bakılır. Adet düzensizliği durumunda pelvik ultrason tanıya yardımcı olabilir ve uterusun çeperini de görüntüler.

  • Transvajinal ultrason

Transvajinal ultrason ile uterus, serviks, yumurtalık, fallop tüpleri ve pelvis gibi tüm dişi üreme organları görüntülenebilir. Vajinaya yerleştirilen yaklaşık 5 cm’lik bir aparat ile tüm alan görüntülenerek olası sorunlar tespit edilebilir.

  • Histeroskopi

Histeroskopi, doktorun rahmin içini histeroskop adı verilen bir alet kullanarak görmesine olanak verir. Vajinanın içine, rahim ağzına ve rahminize yerleştirilen bir kamera ve ucunda ışık bulunan ince bir alet olan histeroskop ile görüntü alınır ve doktorun önündeki ekrana iletilir. Bu sayede doktor rahmin zarını görebilir ve oradan biyopsi alabilir veya küçük polipleri çıkarabilir.

  • Histerosalpingografi (HSG)

Boyali film, ilaçlı film olarak da bilinen histerosalpingografi; uterus ve fallop tüplerine özel bir boya verilip daha sonra oraların röntgeninin çekilmesine olanak veren bir tekniktir. İlaçlı su, yani boya; vajinanın içine, rahim ağzına ve rahme yerleştirilen küçük bir tüpten geçirilir. Histerosalpingografi sayesinde rahim içinde yapısal anormallikler olup olmadığı ve tüplerin tıkalı olup olmadığı da görülebilir. 

  • Sonohisterografi (SHG)

Salin infüzyon sonografi olarak da bilinen sonohisterografi, transvajinal ultrasona çok benzer. Ama doktor uterus astarının daha iyi görüntülenebilmesi için ultrason işleminden önce rahme az miktarda steril salin solüsyonu verir.

  • Manyetik rezonans görüntüleme (MRG-MRI)

Pek çok rahatsızlığın tanısında kullanılan MRI, vücudun içini son derece ayrıntılı görüntülemeye olanak veren güçlü bir manyetik alan kullanan, manyetik rezonans görüntülemedir. MRI sayesinde; fibroid, polip, endometriyoz ve adenomyoz gibi ağır adet kanamasının yapısal nedenlerinin birçoğunun teşhis edilmesi mümkündür.

  • Pap smear

Pap smear testinde, servikal hücrelerden bir örnek alınır ve olası kanserler bakımından incelenir. Bunun için doktor vajinayı spekulum adı verilen bir cihazla açar ve serviksten bir hücre örneği alır, incelemeye gönderi.

  • Endometrial biyopsi

Endometrial biyopsi, rahim içi olan endometriyumun sağlığını değerlendirmek için bu alandan küçük bir doku numunesinin alınmasıdır. Bunun için doktor küçük bir emme tüpü kullanır ve 10 -15 dakikada işlem tamamlanır.

  • Kolonoskopi

Kolonoskop adında ince ve esnek bir hortum olan, kamerası ve ucunda bir ışık olan cihaz hastanın rektumuna yerleştirilir. Bu şekilde kolon ve ince bağırsak izlenir, alınan görüntüler bir ekrana iletilir. Bu sayede doktor bağırsakların iç kısmını görebilir, kolonda endometrial doku olup olmadığına bakabilir. Adet düzensizliğinin sebebinin belirlenmesinde kolonoskopi nadiren kullanılabilir.

  • Sistoskopi

Ucunda kamera ve ışık bulunan incecik bir hortum olan sistoskop ile idrar yolundan girilir ve mesaneye kadar yerleştirilir. Bu şekilde mesanenin içinden aldığı görüntü doktorun görmesi için bir ekrana iletilir. Doktor, sistoskopi ile mesanenin içinde endometriyal doku olup olmadığını tespit edebilir. Bu işlem adet düzensizliği sorununda nadiren yapılır.

Yukarıda sıralanan tanı yöntemleri adet düzensizliğini ve nedenlerini belirlemek için çok etkili ve önemlidir. Ancak adet düzensizliğinin belirlenmesi ve tedavisinde en önemli görev hastaya düşmektedir. Adet döngüsünde herhangi bir şey değişen kadın;  akış miktarı ve büyük kan pıhtıları gelip gelmediği de dahil olmak üzere, adet döneminin başladığı ve bittiği zamanı kesin bir şekilde not almalıdır. Bu tür şikayetlerde doktorun daha doğru bir yol izleyebilmesi için bu çok önemlidir.

Adet düzensizliğinde durumun şiddetini ve etkilerini daha iyi görmek için doktor; anemi ve kanla ilgili diğer sorunları anlamak için kan testleri, enfeksiyon riski dolayısıyla vajinal kültür de isteyecektir.

Doktor yapılan tetkiklerden elde edilen sonuçlara göre yukarıda belirtilmeyen testler de isteyebilir. Adet düzensizliği çok çeşitli sorunlardan kaynaklanıyor olabilir. Bu sebeple de geniş bir tarama yaptırmak gerekebilir.

Leave A Comment